Actie 'Rosenstock'

In de nacht voor de razzia’s werden de wijken in Rotterdam en Schiedam waar de acties voor 10 en 11 november 1944 waren gepland hermetisch afgesloten.
Bruggen werden opgehaald en Duitse wachtposten namen plaats op belangrijke punten. Om half zeven ’s ochtends was dit alles – zo stil mogelijk – bijna overal voltooid.

Mannen die zich op straat begaven naar hun werk, kregen de opdracht terug naar huis te gaan en daar te wachten. Vanaf zes uur begonnen Duitse soldaten straat na straat af te zetten.

Daarna belden of klopten ze aan de deuren en sommeerden de mannelijke bewoners van 17-40 jaar zich te melden voor de arbeidsinzet.

Sommige mannen moesten direct meekomen, op andere plekken werden eerst pamfletten in de brievenbussen gestopt en reden er geluidswagens door de straten met dezelfde boodschap als het pamflet. Vrouwen en kinderen werden gesommeerd binnenshuis te blijven.

Rotterdammer F. Haest, die de gebeurtenissen nauwgezet in zijn dagboek noteerde, had ´s ochtends al een papier in de bus gekregen waarin stond dat iedereen uit de aangegeven leeftijdsgroep mee moest doen aan de arbeidsinzet, tegen een goed loon en met voldoende te roken. Hij noteert:

´Inderdaad bleek het westen helemaal afgezet, geregeld werd geschoten, bruggen waren omhoog, niemand kan in of uit, ook de vrouwen niet. Mensen radeloos, ieder ging zijn spullen inpakken.´

Op de huis aan huis verspreide oproepbiljetten stond ook dat iedereen die voor de arbeidsinzet in aanmerking kwam voor zijn huis moest gaan staan, en dat vrouwen en kinderen binnen moesten blijven. Haest vervolgt:

‘Huiszoekingen gingen intussen verder, straat voor straat, drie man naar binnen, enkelen aan de deur – geweren, pistolen, handgranaten. Op de hoeken van de straten soldaten; soldaten die langzaam de straat doorfietsen, kinderen spelen op straat, een fietsende soldaat roept iets tegen hen, een der kinderen gaat midden op straat staan: Ik ben niet bang.’


Bronnen:
*F. Haest, Dagboek, in NIOD-collectie, nr 1405
*J.L. van der Pauw, 'Rotterdam in de Tweede Wereldoorlog' (Amsterdam, 2006)
*Ben Sijes, 'De razzia van Rotterdam, 10-11 november 1944' (Den Haag, 1951)