• De Oorlog
• Personen
• Marie-Anne (Oosterbeekse) (dagboek)

Lettergrootte AAA

De woning van haar ouders was gedeeltelijk gevorderd door Duitse soldaten, die er zelf hun eten kookten. Daarvoor schoten ze klein wild (hazen, konijnen, fazanten) in de omgeving, dat ze in de tuin roosterden.

Op zondagmiddag 17 1944 september moesten ze in dekking omdat Arnhem opeens werd gebombardeerd. Er ontstond een chaotische toestand. 'Marie-Anne' schreef:

‘Er komen opeens twee Duitse soldaten de Weverstraat afhollen die tegen collega’s roepen: “Die Engländer, die Engländer!”. Met z’n vieren zetten ze het op een lopen, de kant van Arnhem op.

We gaan allemaal naar binnen. Ik sta in de gang en ineens hoor ik stemmen. Ik kijk voorzichtig door de deur en daar zie ik allemaal soldaten.

Ik hol naar achteren en daar hoor ik dat het Engelsen zijn. Ze zijn erg moe en hebben dorst. We hebben ze gauw water gegeven. Ze zijn toen verder getrokken.

Direct komen er troepen Engelsen aan. Ze worden met gejuich ontvangen. Ze zijn ontzettend goed uitgerust, allemaal. Er zijn ook auto’s tussen en wagens op rupsbanden. Allemaal met radio. De lange antennes zwiepen er achteraan.’

De geallieerden maakten snelle vorderingen. Ze waren op de eerste dag van het offensief al tot aan de Rijn gekomen. Maar ze hadden meer mensen nodig, meer spullen.

De volgende dag, maandag, duurde het erg lang voor er versterkingen in Arnhem aankwamen. Oosterbeekse 'Marie-Anne' nam de situatie in ogenschouw. En schreef ’s avonds:

‘Eindelijk, ongeveer om vier uur, misschien wat later, komen er een paar vliegtuigen aan. Steeds komen er meer. Eindelijk de lang verwachte versterking. Er worden parachutes uitgegooid. Alle Engelse soldaten zijn erg blij.

We zijn nog achter naar het landen wezen kijken. Het is een groots gezicht, die grote zweefvliegtuigen te zien dalen als de kabel tussen de bommenwerpers en het zweefvliegtuig is losgelaten.

Het uitgooien van de parachutes is ook een prachtig gezicht. Allerlei kleuren. Rood, wit, blauw en groen. Het zijn niet allemaal manschappen, maar ook veel munitie en eten.’

Operatie Market Garden verloopt niet zoals de geallieerden gehoopt hadden. De Duitsers herstellen zich en nemen het initiatief in de slag om Arnhem.

In Oosterbeek barst een huis-aan-huis-gevecht los, waarbij ook de woning van 'Marie-Anne' en haar familie in de frontlinie komen te liggen. De 15-jarige Oosterbeekse is de hele dag in de weer met de verzorging van gewonden en de begeleiding van soldaten. ’s Avonds noteert ze:

‘We hebben nu dertig soldaten in huis. Ze hebben achter in de tuin allemaal loopgraven gemaakt. Alle sodaten zitten meestal in de achterkamer. Om een uur of zes krijgen we de boodschap, dat er Duitse tanks in aantocht zijn.

We moeten allemaal de kelder in. Ze dragen wat eetbare waar naar beneden en koffers met kleren. Ik blijf boven, want er komen veel Engelse soldaten om water te halen. Hoeveel kruikjes ik die nacht niet gevuld heb, weet ik niet.’

De situatie is inmiddels hopeloos. De inspanningen van de geallieerden zijn er, een week na het begin van Market Garden, alleen nog maar op gericht de parachutisten levend uit het gebied te krijgen.

Een deel is al via de Rijn bij Driel ontkomen. In de nacht van 25 op 26 september 1944 zijn de para’s aan de beurt die in Oosterbeek opgesloten zitten, onder andere in het huis van 'Marie-Anne'.

Het is Operatie Berlijn: er worden ongeveer 2000 soldaten in veiligheid gebracht, dankzij de Polen, want het derde Poolse parabataljon dekt de aftocht. Daarmee is Operatie Market Garden voor de geallieerden geëindigd in een roemloze mislukking.


Bron:
*'De Tommies Komen! Dagboek van een Oosterbeeks meisje. Septemberdagen 1944' (Oosterbeek, 2007), met dank aan Chris van Roekel.

• Personenoverzicht