Desi Bouterse

Is: Parlementariër in Suriname en ex-legerleider. Bouterse wordt ervan verdacht in 1982 opdracht te hebben gegeven voor de Decembermoorden: de executie van vijftien vermeende tegenstanders van Bouterse in Fort Zeelandia.

Decembermoorden:"Landgenoten. Vannacht hebben wij een poging tot machtsovername die met verlies van veel mensenlevens gepaard zou gaan, vroegtijdig kunnen verijdelen." Met die woorden richt bevelhebber Desi Delano Bouterse zich op 8 december 1982 via een televisietoespraak tot het volk.

Er zijn die nacht vijftien vermeende tegenstanders van het militaire bewind gedood in Fort Zeelandia in Paramaribo. Het heet dan nog 'tijdens de vlucht neergeschoten'. Maar naarmate de tijd verstrijkt, wordt duidelijk dat het standrechtelijke executies waren. Zoals ook duidelijk wordt wie de opdracht heeft gegeven: Desi Bouterse, bevelhebber van het leger. Klinkend bewijs ontbreekt echter en er wordt uiteindelijk niemand veroordeeld voor de moorden.

Militair bewind: De charismatische Bouterse is twee jaar voor de moorden aan de macht gekomen, nadat hij met vijftien medestanders de machteloze en op vriendjespolitiek gebaseerde regering van Henck Arron via een staatsgreep aan de kant heeft gezet. De sympathie voor de zestien jonge sergeanten is aanvankelijk groot, maar slaat na de Decembermoorden om in ongeloof en angst.

Daar komt bij dat Nederland de ontwikkelingshulp aan Suriname bevriest. Het land komt in een isolement, met alle gevolgen van dien. Bouterse ontpopt zich als een dictator die (vermeende) tegenstanders uit de weg laat ruimen, de economische situatie verslechtert en de drugshandel tiert welig. Er gaan zelfs hardnekkige geruchten dat Bouterse zelf tot over zijn oren in de drugshandel zit.

In 1987 worden er onder druk van buitenaf verkiezingen gehouden. Bouterse verliest die. Onder het nieuwe, democratische bewind - achtereenvolgens geleid door Ronald Venetiaan, Jules Wijdenbosch en wederom Venetiaan - gaat het langzaam beter met Suriname. Bouterse is volgens insiders op de achtergrond nog steeds de sterke man van het land, maar een plek in de regering zit er niet meer voor hem in.

Drugshandel: Inmiddels wordt Bouterse in Nederland vervolgd voor zijn vermeende leidinggevende rol in het zogenaamde Surikartel. Zijn deelneme aan het drugskartel kan uiteindelijk niet worden bewezen, maar hij wordt in 1999 wel schuldig bevonden aan een cocaïnetransport in 1997 en wordt door het Haagse gerechtshof veroordeeld tot 11 jaar gevangenisstraf.

Nederland heeft echter geen uitleveringsverdrag met Suriname, dus Bouterse hoeft zijn straf niet uit te zitten zolang hij in Suriname blijft. Sterker, hij herwint een plaats in de Surinaamse politiek en schopt het tot parlementariër. Suriname kiest in mei 2005 een nieuw parlement, dat daarna een president aanstelt. Bouterse is kandidaat voor die post.

Proces Decembermoorden: Het justitieel onderzoek naar de Decembermoorden begint in 2000, kort voordat de zaak dreigt te verjaren. In tegenstelling tot eerdere pogingen komt er nu meer bewijs tegen Bouterse boven tafel. Ex-militairen en lijfwachten verklaren tegenover de Surinaamse justitie dat de legerleider op 8 november 1982 wel in Fort Zeelandia was. Bouterse zelf heeft dat altijd ontkent.

Hij geeft toe dat hij als toenmalig militair leider 'politiek verantwoordelijk' was, maar hij ontkent dat hij zelf heeft geschoten. Die bewering komt steeds meer onder druk te staan. Justitie denkt inmiddels genoeg bewijs te hebben om in mei 2005 een proces te starten tegen Bouterse en zijn voormalige handlangers.

(Bron: ANP)