Dit is het NOVA-archief. Vind en bekijk de NOVA-reportages, dossiers, en opinie-artikelen.

Biografie: Jan Peter Balkenende

23 jan 03

Is: Partijleider van het CDA en sinds 22 juli 2002 minister-president. In vier jaar tijd heeft hij al drie verschillende kabinetten gevormd.


Visie:
De premier komt bovendrijven bij het CDA na een broedertwist in de partij. Voorzitter Marnix van Rij wil de leiding overnemen van Jaap de Hoop Scheffer. Uiteindelijk draait het erop uit dat zowel De Hoop Scheffer als Van Rij het veld ruimt.

Balkenende is zichtbaar verontwaardigd over het lot van De Hoop Scheffer, maar vindt dat hij het stokje moet overnemen. In Elsevier zegt hij: "Ik ben opgevoed in een gereformeerde traditie: altijd zoeken naar de fundamenten. De crisis in het CDA mocht niet ten koste gaan van de partij. Daarom heb ik het leiderschap aanvaard. Riskant, maar ik moest het doen."

Achtergrond: Drie jaar nadat hij door toenmalig CDA-fractieleider Jaap de Hoop Scheffer in de Tweede Kamer was geïntroduceerd als 'rots in de branding' moest Jan Peter Balkenende zelf de fractie gaan leiden. Een half jaar later, bij de spannendste verkiezingen in jaren, werd het CDA met afstand de grootste partij. De lijsttrekker werd premier.

Carrière: Balkenende is CDA-lid van het eerste uur. Hij wordt in 1978 direct lid, zonder lid te zijn van een van de drie partijen die in 1980 opgaan in het CDA. In 1982 wordt hij gemeenteraadslid in Amstelveen, waar hij van 1994 tot 1998 de CDA-fractie leidt. In 1984 wordt hij stafmedewerker van het Wetenschappelijk Instituut van het CDA, waar hij veertien jaar werkt. In 1993 stelt de VU hem aan als bijzonder hoogleraar Christelijk Sociaal Denken.

Politiek talent kan de Zeeuw niet worden ontzegd. De studeerkamergeleerde die ineens voor de leeuwen werd geworpen, kon zich in de verkiezingsstrijd naast Fortuyn en de leiders van de 'oude politiek' makkelijk handhaven, al dankte hij dat mede aan Fortuyn, die het sloopwerk deed.

Imago: Zijn authentieke, degelijke, jonge en betrouwbare uitstraling maakt hem populair, ook bij jongeren. Toch oogstte hij ook kritiek. De regeringsverklaring, waarin hij sprak over nieuw élan, visie en bezieling, werd neergesabeld door cynici als VVD-leider Zalm, die van tegeltjeswijsheid sprak. Balkenendes formuleringen zijn niet altijd 'helder', hoe graag hij die term zelf ook hanteert.

Misstap: Balkenende ging in de fout toen hij de spanning in zijn kabinet bagatelliseerde in een studentikoos kaartje aan de Kamer, waarin een zogenaamd eensgezinde ploeg "de groeten uit het Catshuis" deed. Verder wordt hem, net als zijn voorganger Kok, verweten dat hij onvoldoende de regie in handen heeft. Vooral de ruzie tussen de LPF-ministers Heinsbroek en Bomhoff zou hij te lang op zijn beloop hebben gelaten.

Persoonlijk: Jan Peter Balkenende wordt 7 mei 1956 geboren in het Zeeuwse Kapelle. Hij gaat naar de protestants christelijke lagere school in Kapelle en doorloopt in Goes het atheneum aan het Christelijk Lyceum. Aan de VU in Amsterdam rondt hij zowel de studie geschiedenis als de studie rechten af, de wetenschap waarin hij in 1992 ook promoveert. Hij is getrouwd met Bianca, samen hebben zij één kind.

Opmerkelijk: Het uiterlijk van Balkenende maakt de tongen los. Hij zou, met zijn ronde brilletje en over het voorhoofd vallende haar, een opmerkelijke overeenkomst vertonen met kinderboekenheld Harry Potter. Andere typeringen zijn 'saai', 'gereformeerd' en 'jaren vijftig'. De premier heeft echter van het begin af aan gezegd dat hij niets aan zijn imago zal doen. Juist het feit dat hij zichzelf blijft, spreekt veel mensen aan.

 

Meer over dit onderwerp

 

Extra Informatie

  •  
  •  

Het NOVA Archief

Vind en bekijk de reportages die zijn uitgezonden in NOVA in het NOVA-archief.

NOVA Archief