Protestantse kerk als oase in chaos

Protestantse gemeenten staan voor de uitdaging het kerkgebouw midden in de bebouwde omgeving te bestemmen tot een zinvolle plaats voor wie zoekt naar bezinning en zingeving. De kerk kan een oase zijn in de heersende chaos van economisch nut en noodzaak.

Het protestantse kerkgebouw zou dan een plek zijn die bij uitstek ruimte biedt aan 'meer dan het gewone'. Daarmee zou het door zijn in- en uitwendige vormgeving en door zijn invoeging in de bebouwde omgeving kunnen laten zien welke positie de kerk in de samenleving wil innemen.

Dat staat in de nota 'Een protestantse visie op het kerkgebouw', die Ton van der Lingen, predikant in Den Haag, en Hans Uytenbogaardt, oud-secretaris eredienst van de Protestantse Kerk in Nederland (PKN), hebben geschreven. Voorzitter Gerrit de Fijter van de PKN-synode nam de nota, bedoeld als discussiestuk voor zijn kerk, maandag in Utrecht in ontvangst.

Omdat een aanzienlijk aantal protestantse kerkgebouwen nu en in de komende jaren aan de eredienst wordt onttrokken, is er steeds meer behoefte aan een visie op de gelovige betekenis van het protestantse kerkgebouw. Naar verwachting zal 25 tot 35 procent van de ruim 2300 protestantse kerkgebouwen binnen tien jaar dichtgaan. De Fijter schrijft in het voorwoord van de nota dat sommigen er ten onrechte van uitgaan dat elke nieuwe functie voor zo'n kerkgebouw aanvaardbaar is. De opstellers van de nota volgen hem daarin.

Van der Lingen en Uytenbogaardt schrijven dat een protestantse visie op het kerkgebouw niet gemakkelijk te formuleren is, omdat de protestantse kerken een dubbelzinnige houding tegenover de gebouwen hebben. Zij aarzelen een keuze te maken tussen een vaste plaats voor de eredienst, als de ontmoeting van God met de gelovigen, en de noodzakelijke behuizing van die ontmoeting. Want met een kerk probeert de mens God naar de maat van de mens en de gemeente te modelleren en Hem in hout en steen te 'vangen'.

In een bijlage bij de nota schrijven Van der Lingen en Uytenbogaardt dat een kerk die wordt afgestoten, het best kan worden verkocht aan een andere christelijke gemeenschap, zeker als de PKN daar goede banden mee heeft. Ook verkoop aan aanhangers van een andere godsdienst, zoals moslims, wijzen ze niet af, al denken ze dat daarvan de komende tijd weinig sprake zal zijn. De opstellers van de nota raden verkoop aan een commerciële organisatie af. Zo'n organisatie in een gebouw dat nog steeds als kerk herkenbaar is, berokkent namelijk te veel schade aan het beeld van het gebouw als vroegere verzamelplaats van gelovigen.

(Bron:ANP)