Moedige Tsvangirai zoekt Nederlandse bescherming

De Zimbabwaanse oppositieleider Morgan Tsvangirai vreest met de tweede ronde van de presidentsverkiezingen op komst voor zijn leven.

Hij zocht zondag een veilig heenkomen in de Nederlandse ambassade in de Zimbabwaanse hoofdstad Harare. Eerder die dag had hij bekendgemaakt zich terug te trekken uit de verkiezingsstrijd die hij heeft aangebonden met de autoritair regerende president Robert Mugabe.

Tsvangirai was in 1999 de medeoprichter van de Beweging voor Democratische Verandering (MDC) die Mugabe en zijn partij ZANU-PF het vuur na aan de schenen legt. De huidige machthebbers schuwen echter niet moord, marteling, molestatie en andere vormen van intimidatie in te zetten tegen de oppositie.

De nu 56-jarige oppositieleider heeft in zijn lange strijd tegen Mugabe keer op keer persoonlijke moed en vasthoudendheid getoond, ondanks moordaanslagen, zware mishandelingen en opsluiting. Het recente geweld lijkt hem nu echter te veel geworden.

Tsvangirai trok zich zondag terug uit de race om het presidentschap, omdat het regime van Mugabe het geweld tegen de oppositieleider en diens aanhangers in de afgelopen weken drastisch had opgevoerd. Vertrouwen in een eerlijk verloop van de tweede ronde van de presidentsverkiezingen op 27 juni heeft Tsvangirai niet meer.

De uitdager van 'vader des vaderlands' Mugabe is de oudste van negen kinderen van een arme metselaar. Hij werd in Gutu, 200 kilometer ten zuiden van de hoofdstad Harare, geboren. Na het basisonderwijs moest Morgan meteen aan het werk. Tsvangirai werkte om zijn familie te onderhouden in een textielfabriek en vervolgens in de Bindura-mijn ten noordoosten van Harare. In die mijn werd hij voorman en vakbondsactivist.

In tegenstelling tot Mugabe en de huidige politieke elite van het land nam hij geen deel aan de guerrillastrijd tegen het blanke minderheidsregime in het toenmalige Rhodesië in de jaren zeventig. Eind jaren tachtig werd Tsvangirai benoemd tot leider van het Congres van Vakbonden (ZCTU).

Hij toog met de ZCTU in 1997 ten strijde tegen het regime van president Mugabe, dat steeds corrupter werd. Tsvangirai werd in dat jaar bijna door een groep mannen uit een raam op de tiende etage gegooid. Het was slechts een van de moordaanslagen die volgens de MDC op hem zijn gepleegd.

Stakingen die Tsvangirai uitriep, dwongen Mugabe eind 1997 een serie extra belastingen te schrappen. Dit was voor Mugabe het begin van het einde van zijn almacht. In 1999 was Tsvangirai een van de oprichters van de MDC. Deze partij voorkwam begin 2000 dat Mugabe zichzelf met een referendum nog meer macht toebedeelde. Mugabe leed een nederlaag en begon onder meer met knokploegen een gewelddadige campagne tegen de oppositie en blanke boeren.

In de campagne voor de presidentsverkiezingen van 2002 werd Tsvangirai herhaaldelijk opgepakt. Tsvangirai dacht dat zijn overwinning onafwendbaar was omdat de bevolking van het regime van Mugabe af wilde. Hij had echter niet gerekend op de manipulaties van Mugabe, die de verkiezingen door fraude met ruim 56 procent won.

Twee jaar later werd de oppositieleider aangeklaagd wegens hoogverraad. Het draaide om een vermeend moordcomplot tegen de president, maar de rechter sprak Tsvangirai vrij. Zijn MDC verloor verkiezingen in 2005, die Mugabe een tweederdemeerderheid in het parlement opleverden, naar alle waarschijnlijkheid opnieuw door stembusfraude.

Bij verkiezingen eerder dit jaar bleken Tsvangirai en zijn MDC wel succesvol. Eind maart scoorde hij het best in de presidentsverkiezingen ondanks tegenwerking van het al ruim 27 jaar zittende regime. Volgens de officiële uitslag haalde hij onvoldoende stemmen om direct te worden gekozen. Tsvangirai was het er niet mee eens, maar besloot toch mee te doen aan een tweede ronde.

Via een noodwet wist de regering die tweede ronde uit te stellen tot 27 juni. De reden voor het uitstel was voor Tsvangirai duidelijk. Al ruim een maand geleden zei Tsvangirai dat Mugabe en diens partijgenoten de extra tijd zouden gebruiken om door intimidatie een eerlijke stembusgang onmogelijk te maken.

(Bron: ANP)