DBC Pierre

Is: Winnaar van de prestigieuze Britse Booker Prize voor zijn zwarte comedie over het moderne Amerika: 'Vernon God Little'.

Literatuur: DBC Pierre komt niet opdagen bij zijn literatuurexamen en voelt zich bij het verschijnen van zijn eerste roman 'een binnendringer' in de literaire wereld. Al helemaal wanneer enthousiaste critici hem allerlei moeilijke begrippen toewerpen en het soms niet meevalt al dat commentaar te begrijpen. De Australische auteur en illustrator DBC Pierre is dan ook overweldigd door de belangstelling voor zijn debuut.

Ruig leven: DBC Pierre (DBC staat voor dirty but clean, een bijnaam uit zijn tienerjaren) wordt in 1961 geboren als Peter Finlay in Australië. Hij brengt zijn jeugd door in Mexico. Van zijn tiende tot twintigste raakt hij behoorlijk gecorrumpeerd door het leven in Mexico City. Vanaf zijn twintigste begint de tijd van drugs, van schulden en van vlugge oplossingen. Zo vertelt de schrijver in een interview in een Engelse krant hoe hij het huis van zijn beste vriend verkoopt om zijn drugs- en gokverslavingen te financieren, en hoe er honderdduizenden dollars verloren gaan bij het produceren van een film. Tussen zijn dertigste en veertigste hervindt hij zichzelf. En eind 2001 besluit hij vanuit Londen terug te gaan naar Ierland, waarvandaan zijn vaders familie in de jaren 1840 naar Australië was geëmigreerd. In Balham begint hij te schrijven aan zijn kritische blik op Amerika.

Vernon God Little: Pierre stort in zijn debuutroman alle denkbare ellende uit over de 15-jarige Vernon Gregory Little, woonachtig in het plaatsje Martirio, bekend om z'n geweldige barbecuesaus. De jongen is toevallig bevriend met de Mexicaanse dader Jesus, maar heeft verder níets te maken met de recente massamoord op zestien schoolgenoten. Als Jesus zichzelf doodt, kijken alle wraakhongerige ogen opeens naar Vernon. De media springen bovenop het highschool-drama en al snel verklaren journalisten, kennissen en dorpsbewoners hem schuldig.

Booker-jury: Pierre's satire is een 'zwarte komedie die onze zorg maar ook onze fascinatie over het moderne Amerika reflecteert', vindt professor John Carey, juryvoorzitter van de Booker Prize. Pierre brengt een opgeblazen variant van het echte Texas in beeld. Televisie speelt er een hoofdrol, iedereen gedraagt zich alsof het leven een film is. Moeder gaat bij de oven zitten om zelfmoord te plegen, enorme vrouwen, geobsedeerd door dieetprogramma's, verorberen spareribs bij het leven. En politie en openbaar ministerie zijn volledig ondergeschikt aan de media. Dat gaat zelfs zo ver dat in de gevangenis death row in een Big Brother-show verandert, waarbij kijkers de minst charismatische veroordeelden mogen wegstemmen. Middenin dat circus is Vernon een hedendaagse, gedoemde Huckleberry Finn. Als een mislukte vlucht naar Mexico hem niet veel geloofwaardiger maakt in zijn ontkenningen, komt het einde snel in zicht.

Klassieker: Critici vergelijken Pierre's komische en licht-satirische commentaar op de televisiemaatschappij met klassiekers als 'Catch 22' en 'The Catcher in the Rye'. Vooral Vernon's originele stem - in een rauw plattelandsdialect doet hij zijn verhaal - maakt indruk. Pierre destilleert die stem uit tv-shows zoals van Jerry Springer, uit conversaties die hij afluistert op straat en in café's, en uit alle bijzondere ontmoetingen uit zijn verleden. Want al schrijft hij zijn debuut in achttien maanden tijd, de voorbereiding daarop duurde negendertig jaar.

Vonk: Een foto van een jongen die hij een keer op televisie ziet is de vonk die Pierre aanzet tot schrijven. Het is nog voor het drama op de Columbine High School in Littleton, Colorado, waar in april 1999 dertien scholieren bij een schietpartij om het leven komen. Pierre: 'Het ging om een jongen die medescholieren had neergeschoten. Het was een knul van een jaar of dertien, en op de foto zag hij er onbenullig en onhandig uit, zoals wij allemaal op die leeftijd. Toen ik hem zag, was ik er onmiddellijk van overtuigd dat hij niet volledig verantwoordelijk kon zijn, zoals een volwassene.'

Pierre ergert zich eraan dat de knul als een volwassen misdadiger wordt behandeld en probeert in zijn hoofd te kruipen. Hoe zou de jongen zich voelen? 'Ik probeerde mij de verwarring voor te stellen, in hem en om hem heen. Vervolgens kwamen er andere mensen aan het woord: dorpsgenoten, volwassenen, de sheriff. En het viel me op dat al die lui nog veel stommer waren dan die jongen. Het waren volwassenen van wie je een verantwoordelijke houding zou verwachten, maar uit hun opstelling bleek slechts sensatiebelustheid en wraakzucht, geen enkele inzicht, geen enkele wijsheid. Ik vond ze typerend voor de cultuur waarin we leven. Mijn verontwaardiging daarover is in Vernon God Little terechtgekomen.'

Opmerkelijk: Het Booker-prijzengeld van 50.000 pond (70.000 euro) gaat meteen naar zijn schuldeisers, waaronder de door hem opgelichte ex-beste vriend.

(Bronnen: Trouw, De Volkskrant)