Prins Bernhard

Was: Prins Bernhard van Lippe Biesterfeld, de vader van koningin Beatrix. De prins is op 1 december 2004 overleden aan de gevolgen van kanker. Hij is 93 jaar geworden.

Levensgenieter: Vanaf het moment dat Bernhard in beeld komt, is één ding duidelijk. Hij houdt er beslist andere ideeën op na over de monarchie dan de rest van het Nederlandse koningshuis: de vlotte levensgenieter moet niet veel hebben van stijve formaliteiten.

Juliana: Bernhard ontmoet prinses Juliana tijdens een niet helemaal spontane ontmoeting bij de Olympische Winterspelen in Garmisch Partenkirchen. Koningin Wilhelmina is dan al enige tijd op zoek naar een geschikte huwelijkskandidaat voor haar dochter.

De Nederlandse gezant in Parijs zou er bij Bernhard op hebben aangedrongen een bezoek te brengen aan Wilhelmina en haar dochter. Bernhard volgt zijn raad op en brengt een deel van zijn wintersportvakantie door in het gezelschap van Juliana.

Bernhard laat de jonge Juliana kennismaken met het moderne leven, inclusief reisjes, feestjes en moderne, chique kleding bij. Koningin Wilhelmina lijkt aanvankelijk niet gediend van Bernhards losbandige levenswijze, maar ontdooit langzaam en raakt vervolgens zeer gecharmeerd van haar schoonzoon.

Op 8 september 1936 wordt de verloving officieel bekendgemaakt. Hoewel de stemming in Nederland anno 1936 nog niet uitgesproken anti-Duits is, stellen velen toch vragen bij Bernhards lidmaatschap van de SS. Op 7 januari 1937 trouwen Bernhard en Juliana.

Prinses Juliana overlijdt op 20 maart 2004 aan de gevolgen van een longontsteking, gecombineerd met algehele verzwakking van het gestel.

Jeugd: De op 29 juni 1911 geboren prins Bernhard brengt zijn vroege jeugd door op het ouderlijke landgoed Reckenwalde in Oost-Pruisen (nu Woynowo, Polen). Op 12-jarige leeftijd vertrekt Bernhard in 1923 naar een internaat. Hij studeert rechten in München en Berlijn. In de laatste stad legt hij in 1935 zijn doctoraalexamen in rechtsgeleerdheid af.

Tijdens zijn Berlijnse studietijd, begin jaren dertig, wordt Bernhard lid van de SA, de Sturm Abteilung van Hitlers NSDAP. Na zijn studie komt de prins in dienst van het Duitse chemieconcern I.G. Farben, dat het Zyklon B-gas produceert dat Hitler grootschalig inzet in de vernietigingskampen.

Tweede Wereldoorlog: Bernhards militaire inspanningen aan geallieerde zijde tijdens de Tweede Wereldoorlog maken de prins in de ogen van velen een held. Ook zijn activiteiten na de oorlog, als onder meer 'goodwill ambassador' voor het Nederlandse bedrijfsleven, oprichter van het Prins Bernhard Fonds en voorzitter van het WWF, maken hem zeer geliefd.

Greet Hofmansaffaire: De toestand van prinses Marijke (nu Christina), die een ernstige oogafwijking heeft, is een voortdurende bron van zorgen voor zowel Juliana als Bernhard. Bernhard schakelt daarom in het voorjaar van 1948 de hulp van gebedsgenezeres Greet Hofmans in.

Haar aanwezigheid op paleis Soestdijk zorgt in de jaren vijftig voor een diepe crisis aan het hof, waarbij het paleis in twee kampen raakt verdeeld. Bernhard verliest zijn geloof in de gebedsgenezeres, maar Juliana blijft Hofmans vertrouwen. Na tussenkomst van een commissie van wijze mannen moet Hofmans uiteindelijk Soestdijk verlaten.

Buitenechtelijke relaties: Zijn hele leven lang gaan er geruchten dat de prins er verschillende buitenechtelijke relaties op na houdt. Het wordt niet bevestigd, maar ook nooit ontkend. Zo zou hij in de jaren zestig een relatie hebben met de Franse Hélène Lejeune. Deze 33 jaar jongere minnares krijgt in 1967 een dochter van hem, Alexia.

De prins zou het kind niet erkennen, maar maakt volgens de geruchten wel maandelijks een fors geldbedrag aan haar over. Juliana zou op de hoogte zijn van Hélène en haar dochter. Alexia zou na de dood van Bernhard op paleis Soestdijk afscheid van hem hebben genomen. Ze is niet bij de officiële uitvaart in Delft.

Kritiek: Pas nadat bekend wordt dat de prins steekpenningen heeft aangenomen - de Lockheed-affaire van 1976 - wordt kritischer naar Bernhard gekeken. De prins trekt hierop het boetekleed aan en hoewel de monarchie door de affaire een flinke deuk oploopt, gaat men in de loop der jaren weer wat milder over Bernhard denken.

Lockheed: De affaire begint in 1976 met een zware beschuldiging door de president-directeur van de Amerikaanse vliegtuigfabriek Lockheed. Prins Bernhard zou in totaal 1,2 miljoen dollar aan steekpenningen hebben aangenomen, in ruil voor zijn voorspraak bij de aankoop van onder andere de Starfighter F104.

Bernhard ontkent aanvankelijk pertinent. Uiteindelijk concludeert de regering Den Uyl dat de prins zich inderdaad heeft 'begeven in verhoudingen en omstandigheden die niet aanvaardbaar zijn'. De prins moet terugtreden uit alle posities die tot een verwarring van functies of belangen hebben geleid.

Open brief: De prins schrijft in februari 2004 een open brief in De Volkskrant. Hij voelt zich naar eigen zeggen doelwit van 'vele, vaak gemene en ongefundeerde aantijgingen in publicaties en in de media'. Met de brief wil prins Bernhard eenmalig reageren 'om de reputatie van mijn ouders recht te doen' en 'uit eigen eergevoel'. De brief is ongekend hard tegen een aantal publicisten, onder wie Tomas Ross, Hans Galesloot en J.G. Kikkert.

Het zit de prins vooral dwars dat de goede naam van zijn moeder wordt bezoedeld. Ook zijn 'de grenzen van fatsoen' zijns inziens 'ver overschreden' met beschuldigingen dat hij zelf op twee momenten een dubieuze rol heeft gespeeld tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Prins Bernhard denkt niet dat hij met zijn brief alle onware verhalen de wereld uit helpt. "Ik verwacht het niet." "Ik vond het mijn plicht om iets te zeggen en daar ben ik zeer happy mee. Dat ik wellicht weer nieuwe reacties uitlok, interesseert mij eerlijk gezegd geen bal."

Machteloos: Prins Bernhard zegt zich jarenlang machteloos te hebben gevoeld, omdat hij als lid van het Koninklijk Huis moet zwijgen. 'Ik kreeg er langzamerhand een complex van.' Om tijdens zijn levensavond schoon schip te maken, heeft de prins Hans van der Voet, oud-hoofddirecteur van de Rijksvoorlichtingsdienst, een uitgebreid onderzoek laten doen naar de achterliggende bronnen in gewraakte publicaties als Omwille van de troon. Die zijn flinterdun, concludeert Van der Voet in een rapport dat de brief van de prins ondersteunt.

Gezondheid: Dat Bernhard over een sterk gestel beschikt, blijkt wel uit de vele ziektes die hij in zijn lange leven overwint. Op jonge leeftijd krijgt de prins te maken met diverse kwalen, waarvan er verschillende levensbedreigend zijn.

De laatste jaren verblijft de prins regelmatig in het AZU, het Academisch Ziekenhuis Utrecht, voor diverse operaties. Kritiek wordt het als de prins na een darmoperatie in 1994 last krijgt van complicaties en door een shocklong in levensgevaar verkeert. In mei en september 1999 moet de prins weer operaties ondergaan, beiden aan zijn luchtpijp.

In december 2000 wordt bij prins Bernhard een kleine kwaadaardige tumor verwijderd. Het gezwel is ontdekt aan de linkerkant van zijn borstkas. De operatie verloopt goed, de prins mag een dag later alweer terugkeren naar Paleis Soestdijk.

In september 2004 krijgt Bernhard last van kortademigheid. De klachten blijken te worden veroorzaakt door vocht in de borstholte. Bij onderzoek worden cellen aangetroffen die wijzen op uitzaaiingen van een tumor. Op 17 november maakt de RVD bekend dat Bernhard niet meer geopereerd kan worden.

Naast een kwaadaardige tumor in zijn borst heeft hij een tumor in zijn darmen. Eind november gaat de toestand van de prins snel achteruit. Op 1 december wordt hij overgebracht naar het UMC in Utrecht, waar hij overlijdt aan de gevolgen van zijn ziekte.

(Bronnen: Nosnieuws/De Volkskrant/Parool)