Freek de Jonge

Is: Cabaretier en aartsvader van het politiek geëngageerde cabaret.

Domineeskind: Frederik Jan Georg de Jonge, zoon van een Nederlands Hervormd predikant, wordt op 30 augustus 1944 geboren in Eenrum, gemeente Westernieland. In zijn jonge jaren verhuist hij regelmatig, van Eenrum naar Workum, van Workum naar Zaandam en van Zaandam naar Goes. In al deze plaatsen moet hij als kind een nieuwe plaats veroveren. Volgens de overlevering blijkt de humor daarbij een uitermate geschikt middel. Op zijn elfde staat Freek voor het eerst op het podium. Hij voelt zich er meteen thuis. Anders dan op school: Freek kan zich moeilijk concentreren en blijft regelmatig zitten. Uiteindelijk maakt hij in Goes de hbs af. Freek de Jonge is getrouwd met Hella de Jonge. Ze hebben twee kinderen.

Cabriolet: Freek leert in zijn studietijd Jop Pannekoek kennen bij het Amsterdamsch Studenten Corps. Jop regelt regelmatig optredens voor Freek en brengt hem in contact met Bram Vermeulen. Samen met Johan Gertenbach vormen ze het trio Cabriolet. Erg groots zijn de voorstellingen van dit gezelschap niet. Voor het laatste optreden van Cabriolet is zelfs zo weinig aandacht dat het duo de voorstelling aflast. Met het spaarzaam aanwezige publiek duiken ze het café in. Uiteindelijk stopt Johan Gertenbach met optredens. Bram en Freek gaan vanaf dat moment als duo verder.

Hoop: In 1968 wordt, bij het debuut van Neerlands Hoop in Bange Dagen, op slag duidelijk dat Freek de Jonge en ook Bram Vermeulen niet onopgemerkt zullen blijven. Freek heeft een door zijn bijziendheid merkwaardige motoriek en Bram is het tegendeel van de bij cabaret gebruikelijke ingetogen pianist. Het resultaat is een theatershow in een enorm tempo. Samen veranderen ze het aangezicht van het Nederlandse cabaret voorgoed. Verguisd en bejubeld worden ze want een tussenweg is er niet. Met een geheel eigen stijl passen ze in die tijd in geen enkel hokje.

Boegbeeld: Freek en Bram geven het Nederlandse cabaret een geheel nieuwe impuls. Opvallend is de snelheid waarmee Freek zijn grappen op het publiek afvuurt. Bram en Freek laten zich voor hun liedjes inspireren door de traditie van rock & roll, in plaats van de Franse chanson. Neerlands Hoop groeit uit tot het boegbeeld van de linkse beweging in Nederland. Vooral omdat ze duidelijk stelling nemen tegen vermeende misstanden in de maatschappij en zich afzetten tegen al het amusement dat nietszeggend is.

Argentinië: In 1978 maakt het Nederlands elftal zich klaar voor het wereldkampioenschap voetbal in Argentinië. Met de actie 'Bloed aan de Paal' probeert Neerlands Hoop het vertrek van Nederland te verhinderen naar het door dictator Videla geregeerde land. Er breekt een brede maatschappelijke discussie los, maar het voetbal blijkt groter dan Neerlands Hoop. Het elftal reist toch af om in de finale van het gastland te verliezen. In 1979 gaan Freek de Jonge en Bram Vermeulen, na bijna dertien jaar, ieder hun eigen weg.

Rode draad: In 1980 speelt Freek de Jonge in Carré zijn eerste solovoorstelling: De Komiek. Was Neerlands Hoop een breuk met de cabarettraditie, met De Komiek breekt Freek de Jonge wederom met de regels van het genre. Hij zweert het losse-nummer-cabaret af en introduceert de 'rode draad' in zijn voorstellingen: een verhaal dat de hele voorstelling doorloopt.

Snorkelen: Freek maakt twee films: De Illusionist (1983) en De Komediant (1986). Verder heeft hij een bijrol in de film 'Mira' met Willeke van Ammelrooy en schrijft hij romans. In interviews vergelijkt Freek het maken van cabaret met snorkelen en het schrijven van romans met diepzeeduiken. Verder duikt Freek ook op als televisiepresentator en is hij tijdelijk te beluisteren op een 06-lijn.

Oudejaarsconference: Freek de Jonge stelt eind 2002 zijn nieuwjaarsconference 'De bedreiging' uit in verband met de val van het kabinet Balkenende I. Hij bouwt het programma om tot een 'Verkiezingsconference' die in januari 2003 op de vooravond van de verkiezingen wordt uitgezonden. In een interview met de VPRO-gids zegt De Jonge dat de oudejaarsconference veel minder belang heeft gekregen, veel minder nationaal gevoel.

Zestig: Momenteel wordt gewerkt aan een een lange documentaire over Freek de Jonge. Interviewer Coen Verbraak volgt De Jonge bijna twee jaar - al sinds augustus 2002 - zowel thuis als in het theater. De film (90 minuten) zal op 30 augustus worden uitgezonden door de RVU, ter gelegenheid van de zestigste verjaardag van Freek. De film zal vermoedelijk ook in een aantal kleine bioscopen te zien zijn.

Opmerkelijk: Nadat radiopresentator Jack Spijkerman (VARA Radio 3) het nummer 'Leven na de dood' fanatiek vaak op de radio draait, bereikt Freek in de zomer van 1997 de eerste plaats in de Nederlandse hitparade.

(Bronnen: Showbizz/Pascal Klaassen/Nationaal Pop Instituut/Zwartekat)