Heroverwegingen vandaag gepresenteerd

Vandaag zijn de heroverwegingen van de overheidsfinanciën gepresenteerd door twintig ambtelijke werkgroepen. Het gat in de overheids-begroting beslaat inmiddels zo'n 29 miljard euro; 10 procent van de rijksbegroting.

Aanleiding
De heroverwegingen werden op Prinsjesdag aangekondigd. Aanleiding voor het initiatief vormde het begrotingstekort dat ontstond door de economische crisis. Een andere reden om de rijksbegroting onder de loep te nemen vormen de toenemende kosten voor zorg en sociale zekerheid, in belangrijke mate veroorzaakt door de vergrijzing.

Brede heroverwegingen
De laatste keer dat tot 'brede heroverwegingen' werd besloten was in de jaren 80, toen ten tijde van het kabinet-Lubbers de vorige grote recessie de wereld in zijn greep hield. De opdracht die de werkgroepen van het kabinet hebben gekregen was het op een politiek neutrale manier onderzoeken hoe de overheid fors kan besparen. Partijpolitieke standpunten mochten in de onderzoeken geen enkele rol spelen.

Deskundigen
De werkgroepen bestaan uit ambtenaren en externe deskundigen van het Centraal Planbureau (CPB). De ambtenaren zijn bewust niet afkomstig van het beleidsterrein waarop ze gewoonlijk werken; zo worden objectiviteit en een frisse blik nagestreefd. De groepen hadden de opdracht om tenminste één scenario te bedenken waarbij 20 procent wordt bespaard.

Critici
Volgens critici zijn de heroverwegingen overdreven. Zij geloven dat het begrotingstekort door het zelfherstellend vermogen van de economie vanzelf terugzakt tot ongeveer 18 miljard euro in 2015.

Kabinet
Oorspronkelijk was het de bedoeling dat de ambtenaren in mei dit jaar zouden rapporteren en Kamer en kabinet er dan in juni over zouden kunnen debatteren. Maar de val van het kabinet op 20 februari leidde tot een versnelling van het onderzoek. De werkgroepen werd gevraagd voor 1 april hun stukken te presenteren, en dat is gelukt. Een aantal partijen kan de heroverwegingen niet meer verwerken in hun verkiezingsprogramma, aangezien dat al af is. Het kabinet maakte vorige week duidelijk dat het geen inhoudelijk oordeel zal geven over de bezuinigingsvoorstellen.

Bekijk alle bezuinigingsvoorstellen hier

Overzicht bezuinigingsopties

WONINGMARKT
-Aanpassingen hypotheekrenteaftrek, van beperking tot afschaffing (2,5 tot
5 miljard in 2015, daarna oplopend).
-Eigen woning belasten als eigen vermogen. En maximale huren omhoog in
aantrekkelijke regio's. (Mogelijke opbrengst 5 miljard in 2015).

ZORG
-Verhoging van het eigen risico in de zorg naar 775 euro (3,8 miljard).
-Eigen bijdrage van 5 euro per bezoek aan de huisarts (260 miljoen).
-Versobering AWBZ (4,4 miljard).

ONDERWIJS
-Versobering OV-studentenkaart (65 miljoen in 2015).
-Omzetten basisbeurs in sociaal leenstelsel (350 miljoen in 2015).
-Minder vakken en profielen in havo/vwo: 845 miljoen.
-Verkorten van onderwijstijd en lespakket beperken: 1,5 miljard.

SOCIALE ZEKERHEID EN WERKGELEGENHEID
-Herziening ontslagstelsel met WW-duur van zes maanden en spaar-WW van half
jaar (2,2 miljard in 2015).
- Mildere varianten om de duur WW-uitkering te beperken en het ontslagrecht
aan te passen (0,9 tot 1,2 miljard in 2015).
-Ontkoppeling van uitkeringen aan de ontwikkeling van de lonen (2 miljard).
-Wajong en sociale werkplaatsen onderbrengen in bijstand (2 miljard).
-Duur uitkering arbeidsongeschiktheid (WIA) beperken tot vijf jaar als
werknemers niet door het werk ziek zijn geworden (1,4 miljard).
-Verlaging minimumloon met 10 procent en daarmee ook bijstand (1,3
miljard).

OVERIG
-Drastische vereenvoudiging van stelsel kindregelingen (1,8 miljard).
-Nationale politie, hogere boetes, een ministerie van Veiligheid (2
miljard).
-Afschaffen provincies en waterschappen (1,8 miljard).
-Eigen bijdrage bij inburgering (334 miljoen).
-Minder politici (160 miljoen)
-Softdrugs legaliseren (160 miljoen)