Dit is het NOVA-archief. Vind en bekijk de NOVA-reportages, dossiers, en opinie-artikelen.

DNB had DSB geen bankvergunning mogen geven

29 jun 10

Toezichthouder De Nederlandsche Bank (DNB) had DSB Bank van Dirk Scheringa in 2005 geen bankvergunning mogen geven.

Er waren bij het verlenen van de bankvergunning 'zodanige tekortkomingen in de leiding en de organisatie van DSB Bank dat het verlenen van een vergunning door DNB een te groot risico inhield.'

U kunt het aanbieden van het rapport live volgen via Politiek24. Of de tekst van de uitgesproken woorden van Michiel Scheltema lezen. Of een samenvatting lezen van het rapport.

Bankrun
In haar rappport over het faillissement van DSB Bank concludeert de commissie-Scheltema dat er vele factoren zijn geweest die aan het faillissement hebben bijgedragen. 'Zonder de kredietcrisis en zonder de oproep van Lakeman was DSB Bank niet op dezelfde wijze ten onder gegaan, en was een voortbestaan in enigerlei vorm wellicht mogelijk geweest. Ook vanuit het toezicht gezien kan men erop wijzen dat de toezichthouder de abrupte ondergang mogelijk had kunnen verhinderen als niet de oproep tot een bankrun het reddingsproces plotseling had verstoord', zo staat in het rapport te lezen.

Scheringa
De Commissie vindt dat de bank te weinig professioneel werd geleid. De positie van Scheringa als directeur-grootaandeelhouder was zodanig sterk dat van een stelsel van checks and balances geen sprake was. Zijn invalshoek was de commerciële; op bancair gebied miste hij deskundigheid. 

Het verdienmodel van DSB was niet gericht op de klant. 'Structurele tekortkomingen bij de klantbehandeling hebben tot een wassende stroom van klachten geleid, waarop niet goed is gereageerd. DSB heeft bovendien de gevolgen van de kredietcrisis niet goed onderkend, en risico‘s genomen die niet passen bij een prudent bancair beleid. Die risico‘s werden onder meer gelopen in de ongezonde verhouding met DSB Beheer, waarin Scheringa museale en sportactiviteiten had ondergebracht. De Raad van Commissarissen hield onvoldoende toezicht.'

DNB
Ook De Nederlandsche Bank heeft gefaald in het toezicht. De vergunning die in 2005 werd verleend aan DSB hield geen rekening met de risico's van DSB. 'Hoewel de bank toen financieel gezond was, waren er zodanige tekortkomingen in de leiding en de organisatie van DSB Bank dat het verlenen van een vergunning een te groot risico inhield. Aan de eisen die de wet in dit opzicht stelt was dan ook onvoldoende voldaan: DNB had op deze punten meer moeten verlangen', stelt het rapport.

Lakeman

De Nederlandsche Bank heeft ook in het latere toezicht 'te weinig haar tanden laten zien'. Bij het houden van toezicht naderhand is DNB te geduldig geweest en heeft te weinig haar tanden laten zien. 'Krachtdadiger optreden tegen de onbalans in de leiding en tegen belangenverstrengeling met DSB Beheer was mogelijk en gerechtvaardigd geweest. Het ingrijpen dat DNB uiteindelijk in de zomer van 2009 voorbereidde werd doorkruist door de oproep van Pieter Lakeman van de Stichting Hypotheekleed. Indien deze niet had plaats gevonden, had een faillissement wellicht voorkomen kunnen worden. Maar inmiddels was DSB Bank wel zeer kwetsbaar geworden. In een situatie als deze had het op de weg van de toezichthouder gelegen een dergelijke risicovolle situatie zoveel mogelijk te voorkomen.'

De commissie vindt ook dat dat het eigenlijk strafbaar gesteld zou moeten worden om klanten op te roepen hun geld van hun bankrekening te halen, zoals Pieter Lakeman vorig jaar heeft gedaan, zei professor Scheltema bij de presentatie van het onderzoek.

Schikking
Pieter Lakeman heeft laten weten dat hij een schikking wil treffen met de curatoren van de failliete DSB Bank. Daarmee breekt hij met de harde lijn die hij tot nu toe voerde. Begin dit jaar kondigde Lakeman nog aan via de rechter 2,8 miljard euro te willen claimen bij de curatoren. Deze juridische procedure is nu voorlopig van tafel.

AFM
De commissie heeft wel een paar goede woorden over voor de Autoriteit Financiële Markten. 'De AFM heeft in het algemeen adequaat op DSB toegezien. Zij heeft al snel gewaarschuwd tegen koopsompolissen en een stevig transparantiebeleid gevoerd. Wel had volgens de Commissie de AFM na uitbreiding van haar bevoegdheden slagvaardiger kunnen optreden ten aanzien 25 van de belangrijkste problemen: overkreditering, koopsompolissen en beleggingsverzekeringen. De AFM had bovendien bij DNB steviger kunnen aandringen op ingrijpen in de governance van DSB.' De AFM onderschrijft de conclusies.

Minister van Financiën
Over de handelwijze van minister van Financiën Wouter Bos schrijft de commissie: 'De Commissie acht het gerechtvaardigd dat de minister van Financiën niet wilde voldoen aan de door de banken voorgestelde bijdragen.'

Toekomst
De commissie hoopt dat in de toekomst lessen worden getrokken. 'De wijze waarop een financiële onderneming wordt geleid is van doorslaggevend betekenis, ook voor de publieke belangen die daarbij zijn betrokken. Indien de leiding niet berekend is op het voeren van een prudent bancair beleid in wisselende omstandigheden, of indien zij het klantbelang ondergeschikt maakt aan het streven naar groei en winst, is het voor een toezichthouder haast onmogelijk voldoende corrigerend op te treden.'

Wetgeving
De commissie pleit voor nieuwe wetgeving met meer mogelijkheden om 'niet alleen de geschiktheid van individuele bestuurders te toetsen, maar ook de professionaliteit en evenwichtigheid van de organisatie als geheel. Ook in het toezicht zal de governance en de daarmee samenhangende cultuur van de bank een meer centrale positie moeten krijgen.'

 
 

Extra Informatie

  •  
  •  

Het NOVA Archief

Vind en bekijk de reportages die zijn uitgezonden in NOVA in het NOVA-archief.

NOVA Archief