Hamas gesteund door tienduizenden

De Palestijnse beweging Hamas, acroniem van de Islamitische Verzetsbeweging, is na al-Fatah, de beweging van Yasser Arafat, de sterkste georganiseerde groep onder de Palestijnen. Hoeveel leden Hamas telt, is niet bekend, maar zij krijgt tienduizenden mensen de straat op en is vooral sterk vertegenwoordigd in de verarmde en dichtbevolkte Gazastrook.

Hamas begon in 1987 na het begin van de eerste Palestijnse intifada (opstand) als een liefdadigheidsorganisatie die zich onder meer met sociale zorg en onderwijs bezighield. Tot de oprichters behoorden de maandag vermoorde sjeik Ahmed Yassin en Abdul Aziz al-Rantissi, die een aantal Israëlische aanslagen op zijn leven overleefde.

Naast de politieke beweging van Hamas is er ook een militaire vleugel, de Izz al-Din al-Qassam Brigade. Deze tak is verantwoordelijk voor de vele bloedige aanslagen op Israëlische militairen en burgers, zowel in Israël als de bezette gebieden.

Sjeik Yassin werd gezien als geestelijk leider van Hamas, terwijl al-Rantissi de politieke vleugel zou leiden. Mohammed Deif staat aan het hoofd van de Izz al-Din al-Qassam Brigade. Ook hij heeft, net als een aantal andere Hamasleiders, al een aantal aanslagen op zijn leven meegemaakt.

De populariteit van Hamas zakte gestaag na de Oslo-Akkoorden (1993), die door de organisatie niet werden erkend. Nadat Israël eind 1995 een bommenmaker van Hamas had uitgeschakeld, volgde een serie zelfmoordaanslagen op Israëlische bussen. Deze tactiek leidde in Israël tot een verrechtsing en in 1996 tot een verkiezingsoverwinning van Likud onder leiding van Benjamin Netanyahu.

Intussen pakte de Palestijnse Autoriteit Hamas hard aan. Een groot deel van de beweging verdween in de gevangenis. Maar de verslechtering van de relatie tussen Israël en de Palestijnse Autoriteit na de komst van premier Netanyahu (een fel tegenstander van Oslo) veranderde de situatie. De activisten van Hamas kwamen weer op vrije voeten en de aanslagen tegen Israël werden voortgezet. De acties van Hamas hebben honderden Israëli's het leven gekost.

Hamas' populariteit groeide in de jaren hierna onder meer wegens haar verzet tegen de enorme corruptie die heerste binnen de Palestijnse Autoriteit. Maar ook het sociale werk zoals het opzetten van scholen en ziekenhuizen vergrootte haar aanzien.

Bovendien raakte 'Oslo' volledig in het slop en leek een Palestijnse staat maar niet naderbij te komen. Veel Palestijnen zijn voor een tweestatenoplossing. Hamas streeft in eerste instantie naar de vorming van een Palestijnse staat in de Gazastrook, de Westelijke Jordaanoever en Oost-Jeruzalem. Op de lange termijn zou er een islamitische staat moeten komen in het hele historische Palestina, waarvan het grootste deel binnen de grenzen van Israël ligt.

Dat doel is ver weg, heeft Rantissi vaker benadrukt. "Wij hebben de menskracht niet om al ons land te bevrijden. In onze godsdienst is het verboden een deel van ons grondgebied op te geven, dus kunnen we Israël niet erkennen. Maar wij kunnen wel een wapenstilstand accepteren en zij aan zij leven en het aan volgende generaties overlaten of zij de strijd willen voeren voor een Palestijnse staat'', aldus Rantissi.

Hamas heeft een aantal malen op het punt gestaan een staakt-het-vuren aan te gaan als dat ten gunste zou zijn van de Palestijnse politiek en als Israël concessies zou doen. Door de Israëlische liquidatiepolitiek kwam het daar niet van. In de zomer van 2002 lag een bestand binnen handbereik, maar toen gooide Israël een bom op het huis van Salah Shehadah, de toenmalige leider van de Izz al-Din al-Qassam Brigade, in Gaza-stad. Naast Shehadah kwamen nog veertien mensen om het leven bij deze actie.

(Bron: ANP)