Dit is het NOVA-archief. Vind en bekijk de NOVA-reportages, dossiers, en opinie-artikelen.

Hof vernietigt vonnissen in zaak vuurwerkramp

12 mei 03

André de V.
Het gerechtshof in Arnhem heeft de vonnissen van de rechtbank in Almelo in de zaak van de Enschedese vuurwerkramp maandag vernietigd. André de V. werd vrijgesproken van brandstichting, terwijl hij vorig jaar nog een vonnis van vijftien jaar celstraf moest aanhoren.

Bakker en Pater
Directeuren Rudi Bakker (40) en Willie Pater (52) van S.E. Fireworks kregen van het hof allebei een jaar cel opgelegd. Volgens het arrest hebben ze zich schuldig gemaakt aan het overtreden van milieuvoorschriften, illegale handel in vuurwerk en brand en ontploffing door schuld met de dood tot gevolg. Vorig jaar luidde het vonnis nog een half jaar cel, waarvan de helft voorwaardelijk.

Omdat ze al in voorlopige hechtenis hadden gezeten, hoefden ze niet opnieuw achter de tralies. De directeuren stappen naar de Hoge Raad, zo hebben ze al aangekondigd. Tot die tijd blijven ze op vrije voeten.

Strafbepaling
S.E. Fireworks in Enschede ging op 13 mei 2000 de lucht in. De vuurwerkexplosies kostten 22 mensen het leven en honderden mensen raakten gewond. De woonwijk Roombeek werd compleet verwoest. De ernst van de gevolgen van de gepleegde overtredingen moet van invloed zijn op de strafbepaling, aldus het arrest. "Die gevolgen zijn catastrofaal geweest'' en moeten in een "substantiële vrijheidsstraf'' tot uitdrukking komen.

Een dergelijke straf is misschien 'wrang' als er geen sprake is van boze opzet of kwade wil. Maar "die wrangheid kan maar beperkt gewicht in de schaal leggen tegen de achtergrond van de onmetelijke ellende die vele anderen, geheel onschuldig aan de ramp, daarvan hebben moeten ondervinden.''

Niet terneergeslagen
Bakker zei "niet terneergeslagen'' te zijn. "We vechten door. Nog steeds willen we precies weten wat er op 13 mei 2000 is gebeurd.'' De motivatie van het hof voor zijn veroordeling noemde hij "onbegrijpelijk''.

Bakkers ex-compagnon Pater toonde zich "teleurgesteld''. Ook zijn raadsman G. Meijers vond het arrest een bittere pil. "Het betekent dat deze twee mensen voorlopig als schuldigen van de ramp worden aangewezen.''

Cassatie
Het openbaar ministerie weet nog niet of het cassatie aantekent in het geval van de 35-jarige De V. Justitie vindt nog steeds dat ze met hem "de juiste verdachte voor het hekje heeft gezet'' en dat er voldoende bewijs was voor een veroordeling. De V. kwam enkele uren na de uitspraak vrij. Niet duidelijk is of hij een schadeclaim indient; hij zat al sinds januari 2001 vast.

Het hof oordeelde dat de 'onsamenhangende' verklaringen van De V. tegen enkele gedetineerden en een undercover-agent in het huis van bewaring niet voldoende waren om tot een veroordeling te komen. "De vage, inconsistente en voor een belangrijk deel met grote onzekerheid overgeleverde uitlatingen van deze verdachten missen voldoende overtuigende kracht.''

De V. heeft in verhoren van de politie altijd ontkend iets met de ramp te maken te hebben. Raadsman A. Moszkowicz is blij voor zijn cliënt, maar vond het jammer dat het hof het inzetten van de agent goedkeurde. Volgens hem was er sprake van een verkapt verhoor en had De V. op zijn zwijgrecht gewezen moeten worden. Ook het vermeende gesol van de politie met een sportbroek van De V., met daarop sporen van vuurwerk, leidde niet tot niet-ontvankelijkheid van het OM, zoals de advocaat had gevraagd.

Monnikenwerk
De voorzitter van het hof, G. Mannoury, wees erop dat er in de samenleving grote behoefte bestaat aan duidelijkheid over de oorzaak van de vuurwerkramp. Dat politie en justitie niet hebben kunnen achterhalen wat er precies is gebeurd op 13 mei 2000 lijkt een brevet van onvermogen, stelde hij, maar dat is het niet. De alles verwoestende explosies wisten namelijk alle sporen uit. Het politieteam heeft volgens hem 'monnikenwerk' verricht. "Maar het onderzoek heeft geen aanwijzingen voor brandstichting opgeleverd en al helemaal geen aanwijzingen naar de identiteit van de brandstichter.''

In het arrest kwamen nog de twee rechercheurs ter sprake die tijdens de behandeling van het hoger beroep forse kritiek uitten op het politieonderzoek. Volgens de twee rechercheerde de politie met een tunnelvisie. De advocaat-generaal deed hun beweringen af als absurde verzinsels, temeer omdat andere politiemensen hen tegenspraken. Hoewel het hof betwijfelt of de gezichtspunten van de dissidente rechercheurs wel steeds juist waren, moet het feit dat zij het gevaar van een eenzijdige benadering signaleerden, als een verdienste worden gezien.

BSVE
De Belangenvereniging Slachtoffers Vuurwerkramp Enschede (BSVE) zegt niet verrast te zijn door de uitspraak. "Eerlijk gezegd vond ik de bewijslast een beetje mager'', aldus voorzitter G. Bijvank over de zaak tegen De V. "Het is wel treurig dat we weer terug bij af zijn.''

Ook de veroordeling van Bakker en Pater leidde niet tot verbazing. "Het lag een beetje in de lijn der verwachting. Natuurlijk kun je altijd vraagtekens plaatsen bij de hoogte van de straf in verhouding tot het aangerichte leed. In dat opzicht is het ook pijnlijk dat de verschillende overheden niet zijn veroordeeld.''

 
 

Extra Informatie

  •  
  •  

Het NOVA Archief

Vind en bekijk de reportages die zijn uitgezonden in NOVA in het NOVA-archief.

NOVA Archief