Nederland en het Europees voorzitterschap
2 jul 04
Nederland is vanaf 1 juli zes maanden lang voorzitter van de Europese Unie. Het laat zich niet moeilijk raden waar de pijlen grotendeels op gericht zijn tijdens het voorzitterschap: geld.
Nederland betaalt jaarlijks vrachtladingen vol euro's aan Brussel. Het komende half jaar wordt het dan ook
vechten tussen Hollandse zuinigheid en Europese inhaligheid.
Een goede EU-voorzitter laat echter het nationale belang los en richt zich op het algemene belang van
Europa. Premier Balkenende stelde bij de aftrap van het voorzitterschap dan ook dat duurzame economische
groei en de veiligheid in Europa de twee belangrijkste speerpunten zijn voor het Nederlands voorzitterschap.
Tegelijkertijd waarschuwde hij dat "Nederland niet zal vergeten hoeveel geld het afdraagt aan Brussel".
Daarmee geeft hij aan dat hij ook inzet op nationaal belang. De afdracht aan Brussel moet omlaag. Hoe eerder,
hoe beter.
De premier liet bij het kennismakingsgesprek met de Europese Commissie, het dagelijkse bestuur van de EU, nog
maar eens doorschemeren dat Nederland per inwoner in vergelijking met andere EU-landen bijzonder veel geld
afdraagt aan Brussel. "De Nederlandse regering betaalt zes keer zo veel als een Fransman. Het gaat om
balans." En die balans is zoek, vindt de premier.
Toetreding Turkije
Het meest in het oogspringende dossier op het bureau van Balkende is de omstreden toetreding van Turkije tot
de EU. Het land wil al decennialang tot de EU behoren, maar vooralsnog met weinig succes.
Eerder dit jaar oordeelde het Europees Parlement dat Turkije weliswaar veel Europese wetten heeft
overgenomen, maar dat de naleving ervan nogal te wensen overlaat. Het Europarlement was bezorgd over onder
meer de martelingen in gevangenissen, discriminatie van religieuze minderheden en de invloed van het leger op
de politiek.
Premier Balkenende gaf tijdens de eerste dag als EU-voorzitter aan dat het "islamitische karakter van
Turkije geen reden is om af te zien van het lidmaatschap van de EU". Een opmerkelijke uitspraak, omdat hij
eerder meende dat er een artikel moest worden opgenomen in de Europese grondwet waarin Europa wordt
gedefinieerd als een christelijke waardengemeenschap. Een dergelijke bepaling zou de toetreding van Turkije
per definitie uitsluiten.
De bepaling is uiteindelijk niet in de Europese grondwet opgenomen en Balkenende is nu van mening dat
regeringsleiders alleen moeten kijken naar de zogeheten "Kopenhagen-criteria" voor democratie, mensenrechten
en markteconomie.
De EU-leiders besluiten in december of de toetredingsonderhandelingen kunnen beginnen of niet. Het venijn
van het Nederlands voorzitterschap zit dus in de staart. Het is overigens meteen de laatste keer dat
Nederland voorzitter is. Het roterend voorzitterschap maakt namelijk over een aantal jaar plaats voor een
vaste president van de EU.