Rumsfeld verder onder druk in martelschandaal

De Amerikaanse minister van Defensie Donald Rumsfeld komt onder steeds grotere druk te staan in het schandaal over de mishandeling van Iraakse gevangenen.

Rumsfeld en zijn hoogste militair in Irak, Ricardo Sanchez, zouden militairen persoonlijk opdracht hebben gegeven voor officieel niet toegestane verhoormethoden. Dat berichtten het weekblad The New Yorker en The Washington Post afgelopen weekeinde.

De minister en de commandant hebben de mishandelingen en ook martelingen in Irak tot dusver steeds beschreven als werk van individuele militairen. Beiden hebben beweringen over een systematisch en ook van hogerhand goedgekeurd beleid steeds van de hand gewezen.

Volgens The New Yorker, die als eerste foto's van de misdragingen publiceerde, heeft Rumsfeld persoonlijk ingestemd met een strikt geheim "speciaal toegangsprogramma (SAP)", dat toegang tot informatie moest bewerkstelligen over terreur en de Iraakse opstand. Het programma, dat het doden, gevangennemen en ondervragen van zogeheten "waardevolle doelen in de strijd tegen het terrorisme" toestaat, werd eerst in Afghanistan en vervolgens ook in toenemende mate in Irak toegepast.

Rumsfeld zou zich niet over de details hebben gebogen, maar een basisregel zou, volgens een bron bij de geheime dienst, zijn geweest: "Pak op wie je moet hebben - doe wat je wil!". SAP voorziet in fysieke dwang en seksuele vernedering van Iraakse gevangenen, zoals op de onlangs bekendgeworden foto's te zien is.

Volgens bronnen bij de geheime diensten, waar The New Yorker zich op beroept, was er binnen die diensten zelf verzet tegen het gebruik van de voor Afghanistan ontwikkelde methodes in Irak. De voor topterroristen ontwikkelde methodes zouden immers nu worden toegepast op "taxichauffeurs en van de straat geplukte mensen".

Rumsfeld liet de details van de toepassing van SAP in Irak over aan Steve Cambone, de chef van de militaire inlichtingendienst van het Pentagon. Het Pentagon noemde het stuk van The New Yorker, geschreven door de bekroonde journalist Seymour Hersh die de Amerikaanse massaslachting in het Vietnamese My Lai onthulde, "bizar, samenzweerderig en gevuld met anonieme speculaties".

Het ministerie van Defensie ontkende ook ten zeerste dat Rumsfeld of een andere Pentagon-functionaris het verhoorprogramma heeft goedgekeurd. Het verhaal in The Washington Post van zondag gaat over toestemming die Sanchez zou hebben gegeven voor een "onconventioneel" verhoor van een Syrische gevangene in Irak.

Voor dat doel zou de militaire politie worden ingeschakeld die de man zowel lichamelijk als geestelijk moest aanpakken. Volgens de regels van de Amerikaanse strijdkrachten speelt de militaire politie geen rol bij verhoren, maar intussen is al uit veel bronnen gebleken dat dit krijgmachtonderdeel veel meer deed dan alleen gedetineerden bewaken.

Rumsfelds collega Powell liet zondag blijken dat hij verwacht dat de Amerikaanse troepenmacht ook na de machtsoverdracht op 30 juni voorlopig gewoon in Irak blijft. Nationaal Veiligheidsadviseur Condoleezza Rice zegt op haar beurt in de maandageditie van de Duitse Tagesspiegel dat de "Amerikaanse manschappen blijven totdat de klus is geklaard". Powell en Rice nuanceerden daarmee de eerder geuite suggestie van een eventuele snelle aftocht van de Amerikanen.

Onder anderen Powell en bewindvoerder Bremer hebben weliswaar gezegd dat ze weggaan als een nieuw Iraaks bestuur daarom vraagt, maar in de praktijk zal dat niet gebeuren, zo maakten Powell en Rice nu duidelijk. Powell tekende zelfs aan dat hij verwacht dat een "souvereine" Iraakse overgangsregering het commando over de multinationale troepenmacht aan een Amerikaan laat.

(Bron: ANP/DPA)