Sjiietenleider roept op tot mars naar Najaf

De sjiitische leider Ali al-Sistani heeft woensdag opgeroepen tot een mars naar Najaf om de brandende, heilige stad te redden. Al-Sistani is vanaf 6 augustus in Londen geweest voor een medische behandeling, maar hij keert volgens een woordvoerder woensdag terug naar Irak.

Amerikaanse troepen hebben in de nacht van dinsdag op woensdag de directe omgeving van sjiitische heiligdommen in de stad bestookt. Ze hebben posities ingenomen bij het complex waar het mausoleum is van de geestelijke vader van de sjiitische tak van de islam, de imam Ali.

Een ooggetuige zag woensdag een Amerikaanse tank twintig meter voor de hoofdingang van de heiligdommen rijden. Amerikaanse sluipschutters schoten op iedereen die zich via de ingangen naar binnen of buiten waagde.

Binnen zijn nog steeds honderden strijders van de radicale geestelijke Muqtada al-Sadr. Zij hebben de belaagde toegangen inmiddels afgesloten.

De voorlopige regering in Bagdad, aangesteld door de Amerikanen, had geëist dat al-Sadrs militie uiterlijk dinsdagavond de heiligdommen zou ontruimen. Die avond hebben de Amerikanen naar schatting vijfhonderd Iraakse militairen op vooruitgeschoven posities rond het complex gezet.

Zij zouden als eersten de heiligdommen moeten binnengaan om de strijders van al-Sadr te verjagen. Het zou de tweede keer zijn sinds 1991 dat door Bagdad gestuurde troepen met geweld de heiligdommen innemen. Saddam Hoesseins soldaten richtten daarbij in 1991 grote schade aan.

De Iraakse militairen zijn dinsdag voor het eerst op de voorgrond in Najaf. De aanvallen zijn tot dusverre uitgevoerd door zeker 2000 man elitietroepen uit de VS, gesteund door tanks, artillerie, gevechtshelikopers en vliegtuigen. Een eenzijdige Amerikaanse actie tegen deze heiligdommen zou in overwegend sjiitische landen zoals Irak en Iran tot grote verontwaardiging leiden.

De komst van vijfhonderd Iraakse militairen betekent volgens een Amerkaanse nieuwszender dat "de Iraakse strijdkrachten de opstandelingen in het nauw brengen in Najaf". De Iraakse autoriteiten in Bagdad hebben opnieuw beklemtoond dat de Amerikanen het complex niet binnengaan.

De Amerikanen hebben met beschietingen en bombardementen Najaf grote schade toegebracht. Woensdagmorgen nog sloegen drie raketten, afgevuurd door helikopters, op enkele meters van het mausoleum in. Het historische gebouw trilde op zijn oude grondvesten volgens ooggetuigen.

Amerkaanse tanks en vliegtuigen beschoten woensdagmorgen ook de stad Fallujah, ten westen van Bagdad. Zij bestookten volgens een legerwoordvoerder anti-Iraakse elementen met instemming van de voorlopige regering in Bagdad.

Het aantal slachtofers van de vele beschietingen, bombardementen, aanslagen en gevechten is niet geheel duidelijk. De autoriteiten in Bagdad spraken woensdag van minstens 33 doden en 115 gewonden in Irak in de afgelopen 24 uur.

(Bron: ANP/AFP/EFE/DPA)