Geert Wilders gaat voor nieuwe beweging

De VVD-top is er niet in geslaagd Tweede-Kamerlid Wilders binnen de fractie in de Tweede Kamer te houden. Na lang overleg maakte de Limburger donderdagavond laat bekend uit de fractie te stappen. Hij behoudt zijn zetel in het parlement en wil een nieuwe rechtse beweging opzetten. Fractievoorzitter Van Aartsen sprak van een "dramatische" dag.

Wilders stapt uit de VVD-fractie, omdat hij weigert in te stemmen met een eventueel lidmaatschap van Turkije tot de Europese Unie. Ook weigert hij zich te laten muilkorven door de fractiestandpunten. Hij vindt dat hij recht heeft om in het land zijn eigen standpunten uit te dragen. Dat zei hij na een urenlang overleg op het ministerie van Financiën met Van Aartsen, waaraan ook vice-premier Zalm en partijvoorzitter Van Zanen deelnamen. Van Aartsen zei donderdagavond "alles gedaan te hebben om Wilders binnenboord te houden".

Volgens de VVD-fractieleider was Turkije ook niet de kern van de zaak. "Het gaat erom dat de fractie als team kan functioneren." Daarbinnen was er volgens Van Aartsen ruimte genoeg geweest voor Wilders' eigen inbreng. Zalm, die ook bij het gesprek aanwezig was, zei dat de VVD-bewindslieden de opstelling van Van Aartsen volledig steunen. Van een leiderschapsprobleem was bij het conflict geen sprake, aldus Zalm, refererend aan de veelgehoorde kritiek dat onduidelijk is wie de leiding heeft bij de VVD.

Binnen de VVD is teleurgesteld gereageerd op het vertrek. Oud-VVD-leider Wiegel noemt het jammer voor zowel partij als Wilders, maar vindt het goed dat Van Aartsen voor de lijn heeft gekozen dat de fractieleider beslist over belangrijke onderwerpen. Tweede-Kamerlid voor de VVD Van Baalen noemt het vertrek pijnlijk, maar onvermijdelijk. Hij vindt niet dat de VVD tot in de grondvesten staat te schudden. VVD-Kamerlid Hirsi Ali noemt het vertrek een groot verlies voor fractie "en voor mij. Hij was een Bondgenoot en maatje in de fractie. Ik reken mij tot linkervleugel, maar we konden het toch goed vinden met elkaar."

VVD-coryfee De Grave meent dat Wilders zijn zetel moet opgeven. VVD-minister Hoogervorst (Volksgezondheid) noemt het zelfs "diefstal", dat Wilders gewoon Kamerlid blijft. Door het opstappen van Wilders verliest de coalitie van CDA, VVD en D66 een zetel en komt uit op een meerderheid van 77 van de 150 zetels in de Tweede Kamer. CDA-minister De Geus denkt niet dat de stabiliteit van de coalitie in gevaar komt. "Wilders zal zijn werk gewoon voortzetten" en de "VVD zal de rijen sluiten", zei De Geus.

Wilders maakte direct na het opstappen uit de fractie bekend dat hij een nieuwe beweging wil opzetten die "het gat op de rechterkant" kan opvullen. Het deed VVD-voorzitter Van Zanen donderdagavond na afloop van de persconferentie verzuchtten: "Ik begin te vrezen dat hij bewust op een breuk heeft aangestuurd." Ook in de VVD-fractie rijst het vermoeden dat Wilders op een breuk heeft aangestuurd. Wilders wil de komende maanden praten met "iedereen, behalve de socialisten dan" over een nieuwe beweging met "een stevig rechts beleid en op punten een sociaal beleid".

Op de vraag hoeveel zetels hij denkt te halen, zei hij: "Tien, twintig, ik weet het niet." Hij kondigde aan niet per definitie bij toekomstige stemmingen in de Kamer de VVD-lijn te steunen. Hij wil zich in ieder geval niet aansluiten bij de LPF-fractie in de Tweede Kamer. Wel zegt hij verwantschap te voelen met de manier waarop Fortuyn opereerde. "Ik ben het inhoudelijk niet altijd met die beweging eens." Nog nooit eerder overkwam de VVD zo'n breuk. Van Aartsen vindt niet dat hij schuld heeft. Hij is dan ook niet van plan anders leiding te gaan geven aan de nu 27-koppige fractie. "Ik geloof niet in een stalinistische leiding. Dat past niet."

(Bron: ANP)