Persbericht: uitgeprocedeerde asielzoekers onder dwang naar vertrekcentrum

Minister Verdonk van Vreemdelingenzaken wil grote aantallen uitgeprocedeerde asielzoekers gedwongen naar het vertrekcentrum in Ter Apel vervoeren. Op die manier hoopt ze dat de asielzoekers in ieder geval in het uitzetcentrum terechtkomen.

Maar Verdonks eigen ambtenaren waarschuwen dat de rechter dit gedwongen vervoer kan afwijzen. Dat blijkt uit een interne nota van het ministerie van Justitie die in handen is van NOVA. Volgens hoogleraar A. van Kalmthout is de maatregel van Verdonk onrechtmatig. Als de rechter dat ook vindt betekent dat volgens hem een forse vertraging voor het terugkeerbeleid omdat er dan een nieuwe wet moet worden aangenomen. Dat kost zo'n zes maanden.

Verdonk beroept zich op een artikel uit Vreemdelingenwet, maar volgens juristen mogen op basis daarvan alleen asielzoekers die in de gevangenis zitten of asielzoekers waarvan de identiteit onbekend is gedwongen worden vervoerd. Verdonk wil nu dus ook de uitgeprocedeerde asielzoekers - als ze bijvoorbeeld hun huis uit worden gezet - onder toezicht van de vreemdelingenpolitie verplicht met een busje van Justitie overbrengen naar Ter Apel.

"Vreemdelingen die weigeren mee te werken aan vervoer naar het vertrekcentrum zullen worden gedwongen plaats te nemen in het door de overheid aangeboden vervoer: het busje", zo staat in de nota. Van Kalmthout: "Het ministerie van Justitie vindt kennelijk dat iedereen die niet uit eigen vrije wil die aanzegging om daarnaar toe te gaan opvolgt, dat je die dus bij hun nekvel kunt pakken en in een busje kunt stoppen en naar Ter Apel kunt brengen. In feite een vorm van vrijheidsbeneming".

Ook Verdonks eigen ambtenaren schrijven in de nota dat er risico's zitten aan de maatregel: "Risico bij standaardmatige toepassing van artikel 50 Vw 2000 is dat de rechter de toepassing ervan in bepaalde gevallen onrechtmatig acht. Zo is met name denkbaar dat indien van tevoren al vaststaat dat de vreemdeling niet in bewaring zal kunnen worden gesteld (omdat er geen zicht op uitzetting of (..) geen vrees voor onttrekking aan het toezicht bestaat) gedwongen vervoer op grond van artikel 50 door de rechter niet geaccepteerd wordt".

Oud-directeur J. Mulder van het vertrekcentrum Ter Apel kent de problematiek. Eind jaren negentig kwamen er vrijwillig nauwelijks uitgeprocedeerden opdagen. Ook toen is gekeken of ze onder dwang naar Ter Apel konden worden overgebracht. "Al heel snel ontdekten wij dat er geen rechtsgrond voor was dus dat het niet kon omdat je dan de wet en de wetsartikelen die men nu ook probeert te gebruiken eigenlijk onrechtmatig hanteert", zegt Mulder.

Het ministerie van Justitie laat in een reactie weten dat de maatregel wel degelijk rechtmatig is.