Nieuw probleem in zaak-Milosevic: de getuigen

Het door tegenslagen geteisterde Milosevic-proces heeft er een nieuw probleem bij. Door de verdachte zelf geselecteerde getuigen weigeren te verschijnen voor het Joegoslavië-Tribunaal. Zij protesteren op die manier tegen het feit dat de rechters de ex-president van Joegoslavië een advocaat hebben opgedrongen.

Het hof heeft de eerstvolgende geplande zitting, maandag, afgelast, omdat de toegewezen advocaat Kay door de weigering geen getuige heeft klaarstaan. De Britse raadsman en voorzittend rechter Robinson deden donderdag in het openbaar een klemmend beroep op de getuigen á decharge om naar Den Haag te komen.

De eerste twee getuigen op Milosevic' lijst, prof. Smilja Avramov en James Jatras, waren deze week nog vrijwillig naar Den Haag gekomen, maar nummer drie en vier weigeren dat. Dat zijn de Canadese hoogleraar economie Michel Chossudovsky, die de Verenigde Staten heeft beschuldigd Albanees terrorisme in Kosovo en Macedonië te steunen, en oud-premier Nikolaj Ryzhkov van de Sovjetunie.

In totaal hebben zeker acht getuigen op Milosevic' lijst laten weten niet te zullen komen. Onder de 'weigeraars' zijn George Kenney, die in 1992 onder protest opstapte als leider van de afdeling die op het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken het Joegoslavië-beleid maakte, en Yves Bonnet, voormalig hoofd van de Franse geheime dienst DST.

Met Chossudovsky is Kay nog in onderhandeling. De rechters kunnen de getuigen desnoods dagvaarden. Voorzittend rechter Robinson deed donderdag tevens voor de zoveelste keer een beroep op Milosevic om te overleggen met Kay en de toegewezen raadsman instructies te geven. 'Slobo' weigert Kay te ontvangen in de Scheveningse gevangenis. Robinson vindt dat Milosevic de gelegenheid moet aangrijpen de gang van de verdediging volgens zijn lijn te sturen. Als hij dat niet doet, "gaat het proces toch door". Dan kan niemand "zeggen dat er onrecht is gedaan", aldus Robinson.

Het Milosevic-proces, de eerste rechtszaak tegen een voormalig staatshoofd voor een tribunaal van de Verenigde Naties, wordt wegens de precedentwerking voor de internationale strafrechtspleging wereldwijd op de voet gevolgd door juristen, politici, diplomaten en mensenrechtenacitivisten. De zaak-Milosevic is ook een soort generale repetitie voor het Internationaal Strafhof, dat in de toekomst wereldleiders zal moeten berechten die zich schuldig maken aan oorlogsmisdaden, genocide en misdaden tegen de mensheid.

In het Nederlands Congrescentrum in Den Haag is deze week de jaarlijkse vergadering van de 94 bij het Strafhof aangesloten landen. Honderden vertegenwoordigers van mensenrechtenorganisaties zoals Amnesty International wonen de conferentie bij.

Conferentiegangers staken deze week regelmatig het Churchillplein over om een kijkje te nemen bij het Joegoslavië-Tribunaal en het Milosevic-proces. Terwijl het Tribunaal na ruim tien jaar volop op stoom is, moet het Strafhof de eerste aanklacht nog uitvaardigen.

Hoe het verder moet met het Milosevic-proces, was donderdagmiddag nog onduidelijk. De zaak is geschorst tot dinsdag om Kay de gelegenheid te geven een getuige aan te zoeken. Donderdag werd eveneens bekend dat Kay in hoger beroep gaat tegen zijn eigen benoeming. Kay schrijft in zijn verzoekschrift dat de rechters in het Milosevic-proces tot verkeerde conclusies zouden kunnen komen omdat hij de verdediging moet voeren zonder instructies van de verdachte. De jurist stelt dat door de gedwongen toewijzing van een advocaat de eerlijkheid van het hele proces in het geding kan komen. Als dat probleem pas na een veroordeling in eerste aanleg wordt voorgelegd aan de Kamer van Beroep, zou die tot de conclusie kunnen komen dat het proces helemaal over moet. Daarom wil Kay dat in een tussentijds hoger beroep over de kwestie wordt beslist.

Het Milosevic-proces is zeventien keer onderbroken of geschorst wegens ziekte van de verdachte. Dat tijdverlies was juist aanleiding voor het gedwongen toewijzen van een advoaat.

(Bron: ANP)