'Milosevic mag niet zomaar meneer zeggen'

Slobodan Milosevic verschijnt donderdag 21 oktober voor het eerst voor de Kamer van Beroep van het Joegoslavië-Tribunaal. Dat werd woensdag bekend. De beroepsrechters gaan zich buigen over de netelige kwestie van het hoger beroep dat opgedrongen advocaat Steven Kay heeft ingediend tegen zijn eigen benoeming.

Het probleem begon het tribunaal bezig te houden, kort nadat de Servische premier Djindjic Milosevic in juni 2001 op een vliegtuig naar Den Haag had laten zetten. De ex-president van Joegoslavië zei bij de eerste zittingen geen advocaat in de arm te nemen omdat hij het "illegale" tribunaal niet erkent. Milosevic verdedigde zichzelf en maakte van de gelegenheid gebruik om uitgebreide redes te houden. Hoofdaanklaagster Carla Del Ponte bleef erop aandringen dat het tribunaal hem een advocaat zou toewijzen en kreeg begin september haar zin. Milosevic kreeg Kay en diens collega Higgins als advocaat, omdat zijn slechte gezondheid (hoge bloeddruk) dat noodzakelijk zou maken.

Normaal komt een zaak pas voor de Kamer van Beroep, als een strafkamer een vonnis in eerste aanleg heeft uitgesproken. Bij problemen van principieel belang kunnen de beroepsrechters een zaak echter ook al tijdens het proces behandelen.

Het recht van een verdachte om zelf zijn verdediging te voeren in strafzaken, is onderdeel van het volkenrecht, maar het is niet onbeperkt. Of Milosevic dat recht in dit geval terecht wordt ontzegd, is onder deskundigen fel omstreden.

Kay had zich zelf altijd tegen het gedwongen toewijzen van een advocaat uitgesproken. Toen de rechters het principebesluit eenmaal hadden genomen en de griffie op zoek ging naar een geschikte persoon, kwam grote morele druk op hem te liggen. Hij had de hele zaak gevolgd als 'amicus curiae' (vriend van het hof). Een advocaat van 'buiten' die zich nog had moeteninwerken, had zeker een half jaar of meer inwerktijd nodig gehad. Dat zou veel geld hebben gekost en de geloofwaardigheid van het tribunaal hebben geschaad.

Aan de zitting van 21 oktober gaat een schriftelijke procedurele veldslag vooraf. De aanklagers proberen met een schriftelijke motie beperkingen op te leggen aan wat op die dag mag worden besproken. Ook hebben zij in een aparte pleitnota nieuwe redenen omschreven waardoor de gedwongen toewijzing van een advocaat zou kunnen worden gerechtvaardigd, als de beroepsrechters de gezondheidsredenen niet voldoende vinden.

Zo wijst VN-aanklager Geoffrey Nice op het gedrag van de verdachte in de rechtszaal. Milosevic spreekt de rechters gewoon aan als 'meneer'. Bij het Amerikaanse Hooggerechtshof of het House of Lords, het hoogste Britse rechtscollege, zou zo'n gedrag niet worden getolereerd. Verdachten die zich niet correct gedragen, zouden er een advocaat toegewezen krijgen, aldus Nice.

Parallel aan de voorbereiding van het hoger beroep loopt het proces in eerste aanleg verder. Woensdag is het kruisverhoor afgerond van de vierde getuige á decharge, de Duitse onderzoeksjournalist Franz-Josef Hutsch. Die verhaalde hoe Mladic hem tijdens een interview vertelde dat Srebrenica omwille van de vrede moest vallen. Volgens de Bosnisch-Servische legerleider was vrede in Bosnië niet mogelijk geweest met de "Turkse lappendeken" van moslimenclaves in Servisch gebied.

Mladic hamerde erop dat hij Srebrenica zonder bevel uit Belgrado en zonder hulp uit Belgrado (zoals brandstof) heeft veroverd.

Milosevic zelf heeft ook al gezegd dat hij met de massamoord van Srebrenica niets te maken had. Hij repte over een complot van de Franse geheime dienst. Milosevic is aangeklaagd wegens onder meer genocide na de val van Srebrenica.

(Bron: ANP)