Marinier Eric O. vrijgesproken

Sergeant-majoor Eric O. is maandag door de militaire kamer van de rechtbank in Arnhem vrijgesproken. Het Openbaar Ministerie (OM) heeft volgens de rechtbank niet aannemelijk kunnen maken dat de marinier eind vorig jaar in Irak onterecht een waarschuwingsschot heeft gelost waardoor hij een Irakese burger doodde.

Het OM had zes maanden voorwaardelijke militaire detentie en een taakstraf van 240 uur geëist. Volgens officier van justitie E. van Dusschoten loste de 43-jarig O. op 27 december in strijd met de voor Nederlandse militairen geldende geweldsinstructies een waarschuwingsschot in de richting van een groepje Irakezen. Het schot zou de 32-jarige Irakees Abdullah Moushar Aadhafa hebben geraakt waardoor de man later aan zijn verwondingen overleed.

De rechtbank oordeelde dat "de verdachte onder moeilijke omstandigheden was". Hij had onvoldoende mensen bij zich en het dreigingsbeeld dat hij schetste, is tijdens de behandeling van de zaak overeind gebleven, concludeerden de rechters. Ze vinden dat als uitgangspunt moet worden genomen dat je het verhaal van een militair moet geloven. Alleen als een aanklager duidelijk kan aantonen dat de situatie anders was, kan een veroordeling volgen.

Eric O. was zichtbaar geëmotioneerd over zijn vrijspraak. Zijn advocaat G.J. Knoops liet weten dat de sergeant-majoor het met name heel belangrijk vindt dat de rechtbank heeft bevestigd dat hij te goeder trouw en binnen de geweldsinstructies heeft gehandeld. O. werd na het schietincident gearresteerd en overgebracht naar Nederland waar hij een aantal dagen in gevangenschap doorbracht.

Het vooronderzoek van het OM duurde een aantal maanden voordat het bekendmaakte O. toch te vervolgen. Knoops hoopte dat het OM maandag onmiddellijk duidelijkheid zou scheppen over het wel of niet instellen van hoger beroep. Dat deed persofficier van justitie M. de Weert niet. Ze gaf aan dat het OM veertien dagen heeft alvorens deze beslissing te nemen. Het college van procureurs-generaal wilde vooralsnog niet reageren op de vrijspraak.

Aanklaagster Van Dusschoten betoogde twee weken geleden dat er geen sprake was een leven-of-dood-situatie. O. wist dat hij een groot risico nam door een gericht schot te lossen in de richting van een groep burgers. De groep Irakezen had op de ochtend van 27 december al eerder geplunderd en wachtte op een nieuwe kans om een oplegger en een container leeg te halen. De Nederlandse militairen waren daar om de container te bergen.

Het slachtoffer was volgens de aanklager een toevallige passant en had geen slechte bedoelingen. O. benadrukte tijdens de behandeling van de zaak dat er wel degelijk sprake was van een levensgevaarlijke situatie, terwijl medemariniers verklaarden zich niet bedreigd te hebben gevoeld. Volgens de sergeant-majoor konden zijn jonge collega's dat gevaar niet inschatten. De rechters volgden het verhaal van O., omdat de marinier, in tegenstelling tot zijn mensen, over informatie van inlichtingendiensten beschikte.

Minister Kamp van Defensie, momenteel op bezoek bij de Nederlandse militairen in Irak, zei gemengde gevoelens te hebben bij de vrijspraak. Hij zei erg blij te zijn voor de sergeant-majoor, maar tegelijkertijd bedroefd te zijn over wat O. heeft moeten meemaken. De politieke partijen uitten forse kritiek op het OM.

Tweede-Kamerlid Van Baalen (VVD) vindt dat de voorzitter van het college van procureurs-generaal J. de Wijkerslooth de zaak heeft laten escaleren. Het OM beschikte in deze zaak over onvoldoende deskundigheid en had het zich meer moeten verdiepen in de achtergronden van het uitzendgebied. Het is volgens Van Baalen nu zaak dat minister Donner van Justitie een stevig gesprek heeft met De Wijkerslooth.

CDA-Kamerlid Kortenhorst sprak van een "pijnlijke misser" bij het OM en vindt dat de organisatie bij zichzelf te rade moet gaan. De affaire heeft volgens hem aangetoond dat het OM een apart specialisme moet opzetten in dergelijke zaken.

Volgens Tweede-Kamerlid Koenders (PvdA) heeft het Openbaar Ministerie een totale misrekening gemaakt, maar heeft het proces in elk geval duidelijkheid gebracht over de schietinstructie voor militairen. "Niet alleen voor hen, maar ook voor het OM." Ook de militaire vakbonden VBM/NOV en de ACOM haalden uit naar de rol van justitie in deze kwestie.

Ze stellen dat De Wijkerslooth en het OM de zaken slecht hebben aangepakt. Net als de marine zijn ze tevreden met de vrijspraak. De organisaties spreken over genoegdoening voor de militairen die hun werk netjes doen. O. kan volgens de marine weer aan het werk en zijn carrière vervolgen.

(Bron: ANP)