Kabinet: verdachte moord vermoedelijk radicale moslim

Het kabinet houdt er ernstig rekening mee dat de man die is aangehouden voor de moord op Theo van Gogh handelde vanuit een radicale islamitische achtergrond. Dat hebben de ministers Remkes (Binnenlandse Zaken) en Donner (Justitie) dinsdagavond in een brief aan de Tweede Kamer geschreven.

Volgens de bewindslieden is de verdachte bekend bij de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD). Hij hield zich namelijk op in de omgeving van moslimextremisten, maar behoort niet tot de kerngroep van ongeveer 150 radicale islamieten die de AIVD in de gaten houdt wegens banden met terroristische organisaties.

De politici doen geen mededelingen over het briefje dat bij het lichaam van Van Gogh is achtergelaten. Het wordt nog onderzocht. Remkes en Donner benadrukken dat er geen reden was om aan te nemen dat de man een aanslag voorbereidde.

De moord op Theo van Gogh heeft kabinet, Tweede Kamer en moslimorganisaties woensdag geschokt. Politici constateerden tot hun afgrijzen dat de Nederlandse samenleving verhardt en dat de vrijheid van meningsuiting steeds meer onder druk komt te staan.

Volgens premier Balkenende zoeken mensen steeds vaker hun toevlucht tot geweld. Hij noemde dat zorgwekkend. Minister Donner (Justitie) denkt dat er in Nederland niet meer behoorlijk valt samen te leven als de moord een gevolg is van de uitspraken van Van Gogh. De ministers Remkes (Binnenlandse Zaken) en Zalm (Financiën) lieten zich in soortgelijke bewoordingen uit.

Minister Bot (Buitenlandse Zaken) is juist niet bang voor een verslechterend klimaat. Hij benadrukte dat mensen geen vijandige houding tegenover minderheden moeten aannemen.

In de Tweede Kamer heerste grote woede over de daad van de moordenaar. Fractieleiders Verhagen (CDA) en Van Aartsen (VVD) toonden zich bijzonder ongerust dat mensen met een bepaalde mening moeten vrezen voor hun leven. Verhagen noemde het volstrekt onacceptabel dat iemand in Nederland wordt doodgeschoten wegens zijn opvattingen. Van Aartsen maakte zich grote zorgen over de veiligheid van VVD-Kamerlid Hirsi Ali, met wie Van Gogh de film Submission maakte. Hirsi Ali ging meteen naar huis toen de moord bekend werd.

Kamerlid Wilders, fel criticaster van de islam, zei bang te zijn. PvdA-voorman Bos riep iedereen op om de moord compromisloos te veroordelen.

De LPF drong andermaal aan op beveiliging van criticasters als Van Gogh. Volgens Halsema van GroenLinks lijkt het nu onontkoombaar dat publieke figuren persoonlijk worden beveiligd.

De Nederlandse ochtendbladen waren het er woensdag allemaal over eens dat de moord op Theo van Gogh een poging is de vrijheid van meningsuiting in Nederland te ondermijnen. Alle kranten zien in hun commentaren een parallel met de moord op Pim Fortuyn en roepen op niet voor geweld tegen het vrije woord te wijken.

Ook onder moslims is fel afwijzend gereageerd. "Ik vind zijn opvattingen over de islam afschuwelijk en zeer kwetsend, maar geen enkel motief rechtvaardigt moord", zei voorzitter A. Tonca van het Contactorgaan Moslims en Overheid.

Presentatoren van vier commerciële radiostations riepen hun luisteraars in de auto woensdagochtend op om acht uur een minuut te toeteren uit protest. Niet bekend is hoeveel mensen daaraan gehoor hebben gegeven.

(Bron: ANP)