Zeventig procent Fallujah in handen VS

Het Iraakse rebellenbolwerk Fallujah is na drie dagen van gevechten voor 70 procent in handen van Amerikaanse en Iraakse militairen. Dat heeft een hoge Amerikaanse generaal woensdag gemeld. Amerikaanse mariniers verwachten de stad over 48 uur vrijwel geheel onder controle te hebben. Het duurt daarna na verwachting nog zeker tien dagen voor het in de straten van de stad weer helemaal veilig is.

Na een relatief rustige nacht brak het oorlogsgeweld woensdagochtend weer los in en boven de spookstad. Gevechtsvliegtuigen, artillerie en tanks vuurden op doelen en mariniers en opstandelingen leverden in verlaten wijken van het belegerde Fallujah intense vuurgevechten. De opstandelingen zijn, op enkele verzetshaarden na, grotendeels teruggedrongen tot het zuiden van de stad.

Volgens de Amerikaanse strijdkrachten heeft de maandag begonnen militaire opmars in Fallujah tot dusver aan tien Amerikaanse en twee Iraakse militairen het leven gekost. Het offensief, Phantom Fury gedoopt, moet de stad voor de verkiezingen in januari 'zuiveren' van opstandelingen. Naar verluidt zouden tot dinsdagavond bijna honderd opstandelingen zijn gedood of gewondgeraakt bij de grootste Amerikaanse operatie sinds de invasie van vorig voorjaar.

De Amerikaanse militairen en hun Iraakse collega's wisten dinsdag onder bescherming van de Amerikaanse luchtmacht door te dringen tot het centrum van de stad. Woensdag rukten zij op tot het hart van de rebellenwijk Jolan.

Aanvankelijk werd gezegd dat er 3000 tot 5000 opstandelingen in de stad zouden zijn, maar het lijkt erop dat velen eieren voor hun geld hebben gekozen en hun activiteiten hebben verplaatst naar andere delen van Irak.

Het Amerikaans-Iraakse offensief zou ook al aan talrijke burgers het leven hebben gekost. Ziekenhuizen zijn echter moeilijk te bereiken, waardoor er geen overzicht is over het aantal burgerdoden. Verreweg de meeste burgers van de ongeveer 300.000 zielen tellende stad hebben Fallujah voortijdig verlaten. De Amerikanen schatten het aantal resterende burgers in de stad op circa 50.000. Het is volgens een Amerikaanse generaal in Irak ook niet waarschijnlijk dat de Jordaniër Abu Musab al-Zarqawi (nog) in Fallujah is.

Deze zelfverklaarde aanhanger van Osama bin Laden wordt door Washington gezien als de drijvende kracht achter het bloedige verzet tegen de coalitietroepen en tegen de Iraakse overgangsregering van premier Allawi. Die stelde dinsdag wegens het offensief in Fallujah nog de avondklok in de hoofdstad Bagdad in.

Behalve in Fallujah was het dinsdag ook in andere bolwerken van soennitisch verzet, Ramadi en Baquba, zeer onrustig. Opstandelingen namen het centrum van Ramadi in. De rebellen leverden er al 24 uur slag met Amerikaanse militairen, aldus een correspondent van het Franse persbureau AFP die ter plekke is.

De Amerikaanse militairen in de stad trokken zich rond twee uur 's middags terug uit het hart van Ramadi, dat niet ver van Fallujah ligt. Met hun tanks en andere voertuigen keerden ze terug naar bases ten oosten en westen van de stad. In Baquba werden politiebureaus aangevallen waardoor talrijke doden en gewonden vielen. Al-Zarqawi heeft de verantwoordelijkheid voor deze aanvallen en aanslagen opgeëist.

De opstandelingen hebben ook weten toe te slaan tot in de familie van de Iraakse premier Allawi. Een islamitische groepering heeft dinsdag drie familieleden van de Allawi gekidnapt, werd woensdag bekendgemaakt. De slachtoffers zijn een neef van de premier, diens vrouw en een ander familielid.

Zowel binnen Irak als binnen de Arabische wereld was dinsdag forse kritiek te horen op het offensief in Fallujah. De officiële soennitische politieke partij in Irak stapte formeel uit de interim-regering, hoewel de enige minister van deze partij op zijn zetel blijft als onafhankelijk bewindsman.

Een invloedrijke groep van soennitische geestelijken in Irak heeft dinsdag opgeroepen tot een boycot van de verkiezingen eind januari. De hooggeplaatste soennieten vinden dat er geen stembusgang kan zijn "op de restanten van onze doden en het bloed van de gewonden in Iraakse steden als Fallujah".

Als de oproep grote weerklank vindt binnen de soennitische meerderheid in Irak, dan zal dat grote gevolgen kunnen hebben voor de stabiliteit in het land. Die stabiliteit moet in de ogen van de coalitiemacht juist uiting krijgen tijdens de komende stembusgang.

(Bron: ANP/AFP)