Eenvoud en geloof kenmerkten succesvolste dichter

Nel Benschop was de succesvolste dichter van Nederland. Geen dichter werd zo veel verkocht en zo veel geciteerd. Haar debuut uit 1967 was een bestseller; in totaal zijn er van haar bundels meer dan drie miljoen exemplaren over de toonbank gegaan.

Benschop (87), die maandag is overleden, sprak velen aan. Ze vinden troost bij haar gedichten, die vaak in overlijdensadvertenties worden geciteerd. "Rust nu maar uit - je hebt je strijd gestreden./ Je hebt het als een moedig man gedaan." Woorden die talloze keren in kranten zijn gedrukt.

Voor een breed publiek dat zelden of nooit gedichten leest, is zij dé dichter. Wars van moeilijke beeldspraak. Ver weg van intellectualisme. Benschop voldeed in geen enkel opzicht aan het
beeld dat velen van een dichter hebben; een bohémien of vage geleerde.

Eenvoud en geloof waren de kenmerken van Benschop. Als dochter van een tuinder viel de appel niet ver van de boom. Ze stond voor de klas, declameerde gedichten en begon na haar dertigste te schrijven. Henriëtte Roland Holst en Gabriël Smit, dat waren de namen in de Nederlandse poëzie waarna ze verwees. Net als Benschop dichters die het publiek direct aanspreken.

Het in 1967 - ze was toen bijna vijftig - verschenen Gouddraad uit vlas was onmiddellijk een succes. Het gerenommeerde gereformeerde uitgevershuis Kok te Kampen heeft er geen spijt van gehad. De bundel werd zestig keer herdrukt. Het was de start van een oeuvre, dat in 1997 werd bekroond met haar zeshonderd bladzijden tellend verzameld werk, De stem uit de wolk.

Het was niet eenvoudig geweest een uitgever te vinden. Van verschillende dichters en uitgevers kreeg ze te horen dat ze een goed vers schreef, maar dat haar werk wel heel erg christelijk was. Kok durfde het debuut pas aan nadat een boekhandelaar uit Arnhem zich garant had gesteld voor tweehonderd exemplaren.

Haar werk is uitgesproken christelijk. Zeker in de vroege bundels zijn nauwelijks gedichten te vinden waarin God of Christus niet worden genoemd. De liefdesgedichten die ze heeft geschreven, zijn nooit gepubliceerd. "Niet alleen omdat ze nogal persoonlijk zijn", vertelde ze in een vraaggesprek. "Maar vooral ook omdat ze zo droevig zijn."

Ondanks het uitgesproken christelijke karakter is de poëzie van Benschop zeer geliefd bij veel mensen die niet, of niet meer gelovig zijn. Het geloof is wel het belangrijkste thema uit haar werk, maar het gaat in haar gedichten vooral om de grote gebeurtenissen in een mensenleven. Over liefde en dood. Dat soort zaken zijn voor alle mensen natuurlijk hetzelfde, was de opvatting van Benschop.

Aanvankelijk declameerde ze alleen gedichten. Daarna begon ze te schrijven en vertelde niet dat sommige gedichten van eigen hand waren. Met moderne dichters had ze weinig op. Zoals de serieuze literaire kritiek nooit veel heeft op gehad met het oeuvre van Benschop. In het begin had dat haar gestoken. Maar langzamerhand werd ze ouder en wijzer. Het genre ligt kennelijk niet zo goed bij sommige mensen en sommige critici, berustte ze. "Dat is hun smaak, daar maak ik me verder niet druk om."

(Bron: DeGroeneAmsterdammer/ANP)