Lees ook de column: Dubbelpresentatie

Door Piet van Asseldonk, NOVA-filosoof

Bij de commerciële omroep - RTL-Nieuws en Barend &Van Dorp - is het een succesformule, maar bij de publieke omroep telkens weer een bron van tweespalt en mislukking: dubbelpresentatie.

Het NOS-Journaal probeert het in 1985. "Presentatie NOS-Journaal door nieuwslezers-duo.", kopt De Telegraaf vol verwachting. Het hele land houdt de adem in als Joop van Zijl en Noortje van Oostveen in het Acht uur-Journaal aan de slag gaan. Niet echt dus. De journaalpresentatoren missen elke chemie en zitten van het begin af aan achter hun presentatiedesk als kippen in wier hok 's nachts plotsklaps het licht is aangegaan. Na een half jaar al stopt men er mee.

Het nu bescheiden jubilerende, want koperen NOVA heeft bij zijn start óók duopresentatie. Dat is nog een erfenis van NOS-Laat (NOS/NPS) dat samen met Achter het Nieuws (VARA) doorgaat als NOVA. NOS-Laat zendt uit in samenhang met het NOS-Sportjournaal en dat impliceert ook een soort dubbelpresentatie. De nieuwspresentator leest wat sportberichten en voetbaluitslagen voor en de sportpresentator mag een enkele vraag stellen aan de studiogasten van NOS-Laat. Een egelachtige dubbelpresentatie. Niemand is er geestdriftig over, er is hoogstens sprake van vreedzame coëxistentie.

Als NOVA van start gaat, gaat men op deze voet verder, maar de ontevredenheid over de halfhartige dubbelpresentatie neemt snel toe. Maartje van Weegen maakt er - zeker als ze duopresenteert met Mart Smeets - nog het beste van, maar Charles Groenhuijsen, altijd al een tegenstander van de dubbelpresentatie met het Sportjournaal, krijgt in Paul Witteman een bondgenoot van formaat. Met kennelijke tegenzin leest Witteman voetbaluitslagen voor van UEFA-clubs waar hij het bestaan niet eens van vermoedde en zijn wrevel is zichtbaar als de opbouw van zijn studiogesprek met een politicus wordt doorkruist door Mart Smeets die met een onverwachte vraag trefzeker de gevoelens van het volk ter zake verwoordt.

Al snel gaat de afspraak in dat sportpresentatoren geen vragen meer mogen stellen aan de studiogasten van NOVA. Reden voor Mart Smeets om de kat publiekelijk de bel aan te binden. In het 'Hockey Magazine' zegt hij dat het allemaal om 'gekwetste ego's' draait en hij legt uit: "Als Paul Witteman de namen van voetbalclubs voorleest, dan klinken ze als venerische ziektes." In TV-Magazine reageert Charles Groenhuijsen als door een adder gebeten met de mededeling dat sportjournalisten 'niet per definitie goede algemene journalisten' zijn. "Schoenmaker, hou je bij je leest", houdt hij zijn sportcollega's voor. Deze publicitaire schermutselingen blijken de opmaat voor de (geleidelijke) verdwijning van de dubbelpresentatie bij NOVA.

Nooit meer aan beginnen, zou je zeggen. Een ezel stoot zich in het gemeen niet tweemaal aan dezelfde steen. Het gaat anders. Het succes van de ruimschoots dubbel presenterende Barend & Van Dorp lokt en lonkt en als in 2002 Rik Rensen (afkomstig van RTL) aantreedt als nieuwe hoofdredacteur en zijn masterplan voor 'het nieuwe NOVA' lanceert, dan is dubbelpresentatie daar een van de pijlers onder. Bij toerbeurt zullen de duo's Felix Rottenberg/Mathijs van Nieuwkerk en ClairyPolak/Jeroen Pauw het in versukkeling geraakte NOVA weer moeten opstoten in de vaart der volkeren.

De eerste experimenten via het verkiezingsprogramma 'Nederland kiest' - met publiek en vanuit het Haagse café Dudok - zijn veelbelovend. Maar terug in de Hilversumse studio met gewone NOVA-afleveringen zonder publiek gaat het prompt mis. Het duo Rottenberg-Van Nieuwkerk geeft er de brui aan en Clairy Polak en Jeroen Pauw zijn de vaste NOVA-presentatoren. Exit dubbelpresentatie, al meldt het omroepblad 'Spreekbuis'in maart 2003 even ongebroken als hoopvol: "Het is wel de bedoeling dat NOVA de dubbelpresentatie behoudt omdat één presentator in het decor verdrinkt. Wie er nog worden aangetrokken is nog onbekend."

En zie: heel voorzichtig wordt er bij NOVA nu toch weer met dubbelpresentatie geëxperimenteerd en wel in het goed bekeken NOVA-Politiek, elke vrijdag vanuit Den Haag. Inderdaad: vanuit café Dudok en mét publiek. In wisselende combinaties presenteren Clairy Polak, Jeroen Pauw, Paul Witteman en Ferry Mingelen dit politieke programma duogewijs! Het gaat de ene keer beter dan de andere en de ene combinatie loopt soepeler dan de andere, maar het werkt.

Dat dit kasplantje van dubbelpresentatie bij de publieke omroep met grote zorg en voorzichtigheid omgeven moet worden, zal duidelijk zijn. Maar het is al een wonder dat het überhaupt wil groeien en - wie weet? - zal het ooit nog eens echt gaan bloeien.