Karimov beschuldigt moslimgroepen

Islamitische groeperingen zitten achter het geweld in Oost-Oezbekistan. Dat heeft president Karimov gezegd in zijn eerste publieke optreden sinds de gewelddadigheden in de stad Andizjan.

Hij noemde met name de Hizb-ut-Tahrir. "Zij wilden een coup plegen en een islamitische republiek stichten", aldus het Oezbeekse staatshoofd tijdens een persconferentie in de hoofdstad Tasjkent.

De islamitische organisatie Hizb-ut-Tahrir streeft naar eigen zeggen een wereldkalifaat na, maar zegt tegelijktijd tegen geweld te zijn om de doelstellingen te realiseren. De organisatie, die volgens Karimov banden zou hebben met al-Qaeda, heeft veel aanhang het oosten van Oezbekistan en in Andizjan. Over de gewelddadigheden van de afgelopen dagen in Andizjan heeft de organisatie zich niet uitgelaten.

In die stad, met 350.000 inwoners, zijn sinds donderdagnacht een onbekend aantal doden gevallen tijdens confrontaties tussen het Oezbeekse leger en opstandelingen. Karimov zei dat het leger geen bevel heeft gekregen om op demonstranten te schieten.

Vrijdagavond zou het leger het vuur hebben geopend op een menigte betogers van wie een deel zich had verschanst in overheidsgebouwen. Bij de operatie is mogelijk een bloedbad aangericht. Hoeveel doden er precies zijn gevallen, is onduidelijk. Inwoners van Andizjan, mensenrechtenorganisaties en enkele artsen spreken van honderden. Zij melden ook dat het leger lijken op vrachtwagens en in bussen heeft geladen. Tijdens zijn persconferentie zei Karimov dat er tien soldaten zijn gedood en "veel meer" betogers.

Het geweld was vanochtend voor veel inwoners van de stad reden om weer de straat op te gaan. Daarbij legden zij demonstratief lijken neer op het centrale plein van de stad. Ongeregeldheden bleven uit. Het leger was niet te zien.

De hoeveelheid informatie uit Oezbekistan blijft overigens nog altijd schaars. Internationale persbureaus melden dat de Oezbeekse veiligheidstroepen hun medewerkers hebben verzocht Andizjan te verlaten, "in het belang van hun veiligheid". Gisteren liet president Karimov de uitzendingen van tv-zenders als CNN en BBC blokkeren.

De onrust in Andizjan begon in de nacht van donderdag op vrijdag. Toen kwamen naar schatting vijftig mensen om bij rellen na een gewelddadige bestorming van een gevangenis. Daarbij werden circa 2000 gedetineerden, zowel politieke gevangenen als 'gewone' criminelen, bevrijd.

Onder de vrijgelatenen gevangenen bevonden zich 23 lokale zakenlieden. Zij zaten vast op verdenken van lidmaatschap van een islamitische beweging die banden zou hebben met een andere, verboden moslim-groepering. De verontwaardiging over een mogelijke berechting van de zakenlui zou de aanleiding zijn voor de onrust in het oosten van Oezbekistan.

Achtergrond van de volkswoede is een jarenlange frustratie over het bewind van president Karimov. Volgens de lokale bevolking heeft Karimov jarenlang niets gedaan om de grote problemen in Andizjan en de omliggende Fergana-vallei aan te pakken. De vallei kent een hele reeks problemen, onder meer overbevolking, massawerkloosheid en ernstige milieuvervuiling.

(Bron: NOS)