Reacties op het Nederlandse 'nee'

Nederland heeft de Europese grondwet verworpen met overweldigende meerderheid van 61,6 tegen 38,4 procent. De opkomst bij het referendum was 62,8 procent, aanzienlijk meer dan de 30 procent die voor CDA en PvdA nodig was om de uitslag over te nemen.

Premier Balkenende is "zeer teleurgesteld'' over de uitslag van het referendum. De hoge opkomst en de "betrokken discussie'' over Europa noemde hij woensdagavond in een eerste
reactie wel "winst''. De premier noemde het "helder dat de regering deze uitkomst zal respecteren''. Volgens hem "hebben de kiezers een duidelijk en niet mis te verstaan signaal gegeven''.

In de ogen van minister Zalm van Financiën (VVD) heeft de "algemene politieke weerzin" onder de kiezers meegespeeld bij het massale 'nee' tegen de Europese grondwet. Frustraties leefden over Europa, de euro, de snelheid van de uitbreiding en gebrek aan betrokkenheid. Maar Zalm vindt het moeilijk uit te maken wat ermee te doen.

Voorzitter Barroso van de Europse Commissie, het dagelijks bestuur van de EU, zegt dat "Europa niet het probleem is, maar de oplossing". Hij verklaarde dat in een reactie op de Nederlandse uitslag. "Europa moet doorgaan", in de ogen van Barroso, die verder stelde dat er een "heel serieus probleem is gerezen".

VVD-minister Remkes van Binnenlandse Zaken zei in een eerste reactie "teleurgesteld" te zijn door de uitkomst van het referendum, hoewel hij dacht dat een "nee" er toch wel in zat. CDA-staatssecretaris Van Geel zei "beduusd" te zijn van het hoge aantal neestemmers. Remkes zei de afgelopen tijd bij "mensen veel wantrouwen te hebben geconstateerd jegens Europa." Volgens hem overheerst het gevoel dat de Europese eenwording veel te snel is gegaan en "dat dingen buiten de mensen om geregeld" werden. Van Geel zei dat er "kennelijk van links tot rechts veel ongenoegen bestaat". Hij zei "heel nieuwsgierig te zijn naar een analyse van wat mensen bewogen heeft om zo massaal nee te stemmen."

Volgens PvdA-fractievoorzitter Wouter Bos bewijst de hoge opkomst de juistheid van de beslissing om een referendum te houden over de Europese grondwet. Volgens de PvdA-leider "hebben veel kiezers, ook in onze achterban, niet tegen gestemd omdat zij anti-Europa zijn, maar omdat zij onvoldoende vertrouwen hebben in het tempo en de richting van de Europese samenwerking".

PvdA-partijvoorzitter Ruud Koole bestempelt de hoge opkomst bij het referendum als een "feest voor de democratie''. Koole erkent liever een andere uitslag te hebben gezien, maar legt zich neer bij het oordeel van de kiezer. De hoge opkomst is in zijn ogen "pure winst''. "Het is een heel duidelijk nee. Dat geeft ons de opdracht een debat met de kiezer aan te gaan over de richting die we op moeten met de Europese Unie.''

LPF-Tweede-Kamerlid Herben zegt dat "de kiezer te prijzen is" voor de uitslag van het referendum over de Europese grondwet. Hij hekelde in een eerste reactie de "bijna Berlusconi-achtige" campagne van de regering en de andere voorstanders van de grondwet die kiezers zwaar onder druk gezet zou hebben om ja te zeggen. "De kiezer is te prijzen dat deze daar niet aan heeft toegegeven", stelde Herben.

Meer nieuws op: www.nos.nl