Dit is het NOVA-archief. Vind en bekijk de NOVA-reportages, dossiers, en opinie-artikelen.

Commentaar van de hoofdredactie - Suriname, de koloniale erfenis

10 mei 06

In nood leert men zijn vrienden kennen. Het is een even oude als simpele waarheid, die zich in al zijn schoonheid ontvouwt nu Suriname plotseling is getroffen door een watersnoodramp en Nederland massaal te hulp schiet.

Vliegtuigen vol journalisten zijn onderweg naar Paramaribo, en de hulpacties schieten als paddestoelen uit de grond.

Grote delen in het zuiden van het land zijn getroffen door de wateroverlast, en de extreme regenval zal de situatie er alleen maar erger op maken. Voor tienduizenden mensen is er nu al sprake van een noodtoestand. Dat zijn er veel, op een bevolking van nog geen 500.000. Geen wonder dat president Venetiaan de moeilijk bereikbare regio's officieel tot rampgebied heeft verklaard. En het spreekt vanzelf dat Nederland te hulp schiet.

Ruim een jaar geleden werd buurland Guyana door hetzelfde noodlot getroffen. Toen bleef de aandacht beperkt tot hooguit een bericht in de krant en een beeldflits in het journaal. Wie iets over de situatie in de voormalige Britse kolonie wilde weten, was aangewezen op de BBC. Terwijl de ramp zeker zo groot was, met 300.000 ontheemden en een economische schadepost van zo'n 35 miljoen euro.

Het gebrek aan belangstelling voor de overstromingen in Guyana, deels ook te wijten aan de Tsunami die op dat moment nog volop de aandacht trok, staat in schril contrast met de berichtgeving over Suriname nu. En dat is natuurlijk simpel te verklaren uit de banden die er nu eenmaal zijn.

De 350.000 Nederlandse Surinamers staan in nauwe verbinding met het moederland, en het zou vreemd zijn als ze geen blijk zouden geven van hun betrokkenheid.

Maar behalve betrokkenheid steekt bij dit soort gelegenheid nog iets de kop op. En dat is de koloniale erfenis. In een open brief aan minister Van Ardenne (Ontwikkelingssamenwerking) spreekt de stichting 'Eer en Herstel Betalingen Slachtoffers van Slavernij in Suriname' er schande van dat de Nederlandse regering niet onmiddellijk te hulp schiet en eerst een verzoek vanuit Suriname afwacht.

Daaruit blijkt, volgens de stichting, dat Nederland Suriname nog altijd beschouwt als "een 'slaafje' dat de 'meester' om hulp moet verzoeken. Het zou Nederland sieren "om juist nu te laten zien dat zij vanuit haar besmet verleden door het tijdperk van kolonialisme en slavernij in Suriname zich toch nog verbonden voelt met Suriname."

Inderdaad. Nederland en Suriname zijn verbonden door een koloniale erfenis. Die maakt deel uit van beider identiteit. Geschiedenis is er niet om te vergeten. Het nog maar zeer recent onthulde standbeeld voor Anton de Kom in Amsterdam getuigt van dat historische besef.

Maar met schuld en boete heeft dat weinig te maken. Wie redeneert als de stichting Eerherstel leeft in het verleden, en maakt een historische fout. Bij de onafhankelijkheid in 1975 is de rekening opgemaakt. Ruim dertig jaar later kan er geen sprake meer zijn van een koloniale schuld en dient Suriname per definitie beschouwd te worden als een volwassen natie, die op eigen benen staat.

In dat opzicht is er geen principieel verschil tussen Suriname en Guyana. De nauwe financiële, historische en economische banden doen daar niets aan af. Wie teruggrijpt naar een koloniaal schuldgevoel, houdt vast aan een impliciete ongelijkwaardigheid waar geen van beide landen iets mee opschiet.

Tegelijkertijd valt vast te stellen dat er sprake is van een bijzondere en complexe band, die er sinds 1975 alleen maar hechter op is geworden. In plaats van verwijdering is er eerder sprake van toenadering. Het is geen toeval dat Suriname sinds enige jaren lid is van De Nederlandse Taalunie.

Het heeft allemaal te maken met de toevloed van Surinamers naar Nederland, en de relatief succesvolle wijze waarop zij zich een plekje hebben verworven in alle geledingen van de maatschappij: van radio en televisie tot de politiek en het Nederlands elftal.

Suriname is, van een verre kolonie, een dierbaar stukje van onszelf geworden. En dat brengt de ondergelopen districten in Suriname even dichtbij als Zeeland en Bommelerwaard.

Betrokkenheid. Dat moet de basis zijn voor welke hulp dan ook. Schuldgevoelens kunnen we daarbij missen als kiespijn.

 
 

Extra Informatie

  •  
  •  

Het NOVA Archief

Vind en bekijk de reportages die zijn uitgezonden in NOVA in het NOVA-archief.

NOVA Archief