Londen tikt Moskou op schouder na dood ex-spion

De moord op een ex-spion voor de Russische geheime dienst in Groot-Brittannië heeft vrijdag geleid tot een officiële diplomatieke interventie van Londen.

Het Britse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft Moskou "tijdens routineberaad" laten weten de zaak "zeer hoog" op te nemen.

De kwestie ligt uiterst gevoelig, omdat het Kremlin wordt genoemd als mogelijke opdrachtgever voor de moord op Alexander Litvinenko. Die stond bekend als een criticus van president Vladimir Poetin, die zelf elke betrokkenheid ontkent. Bewijzen voor de 'Moskou-connectie' zijn tot dusver niet op tafel gelegd. Londen en andere EU-landen zijn huiverig voor al te stomende diplomatieke stappen, gezien onder meer de grote wederzijdse financiële belangen en de Europese afhankelijkheid van Russische energie.

Litvinenko overleed donderdagavond laat in een Londens ziekenhuis. Hij was eerder deze maand opgenomen met zware vergiftigingsverschijnselen. Hij verloor zijn haar en uiteindelijk vielen organen uit. Vrijdag werd bekend dat de tot Brit genaturaliseerde man is vermoord met een grote dosis polonium 210, een stof die in hoge mate radioactief en kankerverwekkend is.

De 43-jarige ex-spion voelde zich naar eigen zeggen ziek worden op 1 november. Hij had die dag twee ontmoetingen gehad. De eerste was met twee Russen, onder wie een andere voormalig medewerker van de Russische veiligheidsdienst. Beiden hebben zich al vrijwillig gemeld bij de Britse ambassade in Moskou om een verklaring af te leggen, waarvan de inhoud niet bekend is gemaakt.

Later op 1 november had Litvinenko nog een afspraak met een Italiaanse vriend in een sushibar in Londen. Daar trof de politie vrijdag verhoogde radioactieve straling aan. Ook in het hotel waar hij de twee Russen sprak en zijn woning in Noord-Londen is verhoogde radioactiviteit gemeten.

Litvinenko week zes jaar geleden naar Groot-Brittannië uit. Ruim een jaar daarvoor was hij zijn voormalige collega's bij de Russische veiligheidsdienst FSB afgevallen. Hij beweerde onder meer dat de FSB de zakenman Boris Berezovski wilde vermoorden. Later werkte hij mee aan een boek waarin werd beweerd dat het Kremlin achter de aanslagen op de Moskouse flatgebouwen zat in 1999, die aan Tsjetsjeense terroristen waren toegeschreven. Hij onderzocht eerder dit jaar de moord op de Russische journaliste Anna Politkovskaya.

Tot het laatst toe was hij ervan overtuigd dat Moskou achter zijn vergiftiging zat. "De klootzakken hebben me, maar ze zullen niet iedereen krijgen", zei Litvinenko in zijn laatste interview vlak voordat hij het bewustzijn verloor.

"U kunt een man het zwijgen opleggen. Maar een jammerklacht van protest vanuit de hele wereld zal de rest van uw leven, heer Poetin, in uw oren weerklinken", aldus een verklaring van van Litvinenko die vrijdag door vrienden werd voorgelezen. Het was een directe beschuldiging aan het adres van Poetin. "U kunt mij het zwijgen opleggen. Maar dat zwijgen heeft een prijs. U heeft laten zien dat u precies zo barbaars en meedogenloos bent als al uw critici beweren."

(Bron: ANP)