Chronologie Boris Jeltsin

De overleden Russische politicus Boris Nikolajevitsj Jeltsin werd in 1931 geboren.

Zestig jaar later werd hij de man die in Moskou op een tank staande de prille democratie redde van orthodox communistische coupplegers en de leider van de Sovjet-Unie en die unie zelf terzijde schoof. 'Hij kwam, dronk en overwon' zoals een bewonderaar Jeltsins loopbaan in de jaren negentig omschreef. Een overzicht:

1931: Boris Jeltsin wordt geboren in het dorpje Boetna in de industriële regio Sverdlovsk in de oostelijke Oeral.

1956: Jeltsin trouwt Naina Josifovna Girina. Ze krijgen twee dochters, Jelena (1957) en Tatjana (1959).

1976: Jeltsin klimt langzaam omhoog op de ladder van de communistische hiërarchie. Hij wordt eerste secretaris van het Centrale Comité van de regio, een soort gouverneur. Hij verwerft er faam als een enthousiaste hervormer.

1985: De nieuwe secretaris-generaal van de Communistische Partij van de Sovjet-Unie, Michail Gorbatsjov, haalt hem in de zomer van 1985 naar Moskou als secretaris van het Centraal Comité voor de Bouw. Jeltsin moet zich onder meer bezig houden met de bestrijding van corruptie. Hij promoveert al snel tot eerste secretaris van de Communistische Partij in Moskou. Vervolgens wordt hij kandidaat-lid van het regerende Politburo en lid van het presidium van de Opperste Sovjet (parlement).

1987: Het partijcomité in Moskou ontslaat Jeltsin als eerste secretaris. Dat gebeurt nadat die publiekelijk had geklaagd dat de hervormingen van Gorbatsjov niet snel genoeg gingen. Jelstin moet terug naar de provincie. In de eerste helft van 1988 moeten ook zijn andere titels en functies eraan geloven.

1989: Jeltsin slaagt erin een 'doorstart' te maken. Hij wordt parlementslid en keert terug naar Moskou. Daar ageert hij luidruchtig tegen de 'corrupte elite'. Jeltsin ontpopt zich als voorman van de democratische oppositie in het Russische deel van de Sovjet-Unie.

1990: Jeltsin wordt in de zomer gekozen tot voorzitter van het parlement en verlaat vervolgens de communistische partij.

1991: In juni wordt Jeltsin tot president gekozen van de Russische Federatie, onderdeel van de Sovjet-Unie, met 57,4 procent van de stemmen. Twee maanden later plegen fanatieke communisten een staatsgreep. Jeltsin beleeft zijn uren van glorie wanneer hij vanuit het parlementsgebouw en ook redevoerend vanaf een tank het verzet tegen de coupplegers met succes aanvoert. Jeltsin proclameert 6 november 1991 dat in Rusland geen communistische partij meer bestaat. Ruim een maand later valt de Sovjet-Unie uiteen.

1992: Aan het begin van het jaar verdwijnt Gorbatsjov van het toneel. Jeltsin lanceert ambitieuze en veelal chaotisch verlopen economische hervormingen die gepaard gaan met snel afgeraffelde privatiseringen. Russen op de juiste tijd op de juiste plaats worden plotseling steenrijk en eigenaar van delfstoffen, industriën of andere staatseigendommen.

1993: Jeltsin ontbindt in de herfst het parlement. Verzet hiertegen beantwoordt hij met tanks die het parlementsgebouw onder vuur nemen. Eind 1993 komt er een nieuwe grondwet die de president grote macht toekent.

1994: Eind 1994 stuurt Jeltsin troepen de separatistische deelrepubliek Tsjetsjenië in. Het wordt een uiterst bloedige oorlog die in eerste instantie anderhalf jaar duur maar later (1999) nog bloediger zal worden hervat.

1996: Jeltsin wordt herkozen met bijnan 54 procent van de stemmen. Hij heeft hartklachten. Eind 1996 krijgt hij een bypass-operatie.

1998: Ernstige economische crisis terwijl de levensstandaard van de meeste Russen verder zakt. De populariteit van de door kwalen en drankmisbruik kwakkelende Jeltsin daalt snel.

1999: Jelstin stelt de chef-inlichtingendienst, Vladimir Poetin, aan als premier. Hij treedt af op de laatste dag van het jaar en de eeuw.

(Bron: ANP)