"It was 40 years ago today"

Hoe zat het nou met Nederland en Pepper?

Op 1 juni 1967 kwam Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band uit. Een plaat die muzikaal werd onthaald als een meesterwerk. Deze plaat was in meerdere opzichten uniek: de nummers liepen in elkaar over waardoor Pepper als de eerste 'conceptplaat' wordt gezien. Ook werd er ongekend veel aandacht geschonken aan het design. De plaat kwam uit in een uitklaphoes waardoor er veel ruimte ontstond voor artwork. De nu iconische hoes werd de hemel in geprezen. Het was het werk van de Britse kunstenaar Peter Blake en fotograaf Michael Cooper.

Maar haast niemand weet dat deze Sergeant Pepper-hoes in feite een tweede versie was. De Beatles hadden in eerste instantie de opdracht gegeven aan 'The Fool', een Nederlands kunstenaarscollectief in de jaren zestig bestaande uit onder anderen Simon Posthuma en Marijke Koger.

Zij kenden de Beatles al van andere projecten: zo maakten ze muurschilderingen in het huis van George Harrison, beschilderden John Lennon's piano en ontwierpen psychedelische kleding voor ze. Begin 1967 vroegen John Lennon en Paul McCartney The Fool om de cover art voor hun aanstaande plaat Sgt. Pepper te maken.

Naar verluidt zou The Fool twee kunstwerken hebben gemaakt; één voor de binnenkant en één voor de buitenkant van die uitklaphoes. Het werk dat door NOVA is teruggevonden was bedoeld voor de binnenkant; de zogeheten 'innerspread'.

Er is weinig met zekerheid te zeggen over het ontwerp voor de buitenkant. De herinneringen hierover lopen sterk uiteen, de één denkt dat daarvoor karikaturen van de Beatles werden gemaakt, de ander zegt dat er helemaal niets werd gemaakt voor de buitenkant. Hoe dan ook, een 'Fool-cover' van Pepper is tot op de dag van vandaag spoorloos.

Maar waarom ging het Nederlandse feestje niet door?
Een in die tijd gezaghebbende Londense atelierhouder en vriend van de Beatles, Robert Fraser, zag het werk en raadde ze sterk af het werk van The Fool te gebruiken. Volgens de overlevering zou Fraser - die ruim 20 jaar geleden overleed - het werk niet goed genoeg hebben gevonden. Hij achtte het werk 'just another psychedelic work' en hij adviseerde de Beatles een 'fine artist' te gebruiken. En dat werd Peter Blake die alleen al door deze hoes onsterfelijk is geworden.

The Fool mocht als troostprijs nog wel een ontwerp maken voor de papieren hoes die om de vinylplaat zat. Een ontwerp dat uit niet meer dan wat roze/rode/witte golven bestond. Dat ontwerp is alleen voor de eerste paar persingen gebruikt.

De Nederlandse kunstenaars Posthuma en Koger zijn in 1967 door de Beatles betaald voor hun werk. Werk dat ze sindsdien nooit meer hebben teruggezien. De huidige eigenaar heeft het kunstwerk sinds 1986 in bezit, toen het plots op een veiling in Londen tevoorschijn kwam en hij het kocht.

Hans Kema
Redacteur NOVA