'Met de rug naar Europa gaan staan is niet de oplossing'

Na het 'nee' van Nederland tegen de Europese Grondwet is de vraag hoe het nu verder moet met Europa. Wat moet er in het nieuwe grondwettelijk verdrag komen te staan? En moet er opnieuw een referendum over gehouden worden?

Staatssecretaris voor Europese Zaken, Frans Timmermans (PvdA) is alleen vóór een nieuw referendum als "de inhoud van het nieuwe verdrag dat rechtvaardigt". Timmermans: "Een referendum is geen principiële keuze. We sluiten voortdurend verdragen en die leggen we ook niet aan bevolking voor. Je moet naar de inhoud van het verdrag kijken en op basis daarvan beslissen".

Joost Lagendijk, lid van het Europees Parlement voor GroenLinks, bestrijdt dit. "Je kunt niet zeggen: toen wel en nu niet. Wie a zegt, moet ook b zeggen. Er moet een referendum komen. Ook al loop je dan een risico op opnieuw een 'nee' tegen de grondwet".

Volgens oud-topman van Unilever Antony Burgmans zou een dergelijk 'nee' een disaster voor Nederland betekenen. "Het is totaal niet in ons belang om afstand te nemen van Europa. We kunnen het ons niet permitteren om aan de zijlijn te staan, dan heb je niets meer te vertellen".

Benarde positie

Na het 'nee' tegen de Europese Grondwet twee jaar geleden bevindt Nederland zich, samen met Frankrijk, binnen de Europese Unie in een moeilijke positie.

Timmermans pleit binnen de EU voor een afgeslankte vorm van een grondwettelijk verdrag: "Bij het vorige verdrag overheerste bij de Nederlandse burger het idee van een superstaat, dat moet eruit". Hij is daarom ook voor een rode kaart-procedure. "Je moet als nationaal parlement Europese regelgeving kunnen tegenhouden."

Oud-topman van Unilever Burgmans is het hiermee eens. "Sommige dingen moet je samen doen, andere kun je beter zelf doen. Het energiebeleid is iets voor Europees niveau, maar onderwijs bijvoorbeeld kun je beter nationaal regelen".

Europa als uniek product

Onder veel Nederlandse burgers heerst een gevoel van wantrouwen over Europa. Voornamelijk ingegeven door angst om de eigen identiteit en soevereiniteit te verliezen. Hoe kun je Europa aan de Nederlandse burger verkopen?

Oud-topman van Unilever Antony Burgmans vergelijkt Europa met een 'goede wijn'. Burgmans: "Een goed wijn is niet in één woord uit te leggen. Er zitten veel verschillende kanten aan. Zo is het ook met Europa". Europa is volgens Burgmans een uniek product: "Nergens ter wereld vind je een regio als Europa. Europa is uniek vanwege haar culturele diversiteit, uniek in haar democratische waarde. Door Europa hebben we het nog nooit zo goed gehad."

Volgens Burgmans zijn deze argumenten bij de stemming voor de vorige grondwet onvoldoende aan bod gekomen. Timmermans beaamt dat: "Als je mensen vraagt over Europa, krijg je een reflex-reactie van negatieve dingen (...) Maar zonder grondwet is het licht voor Europa niet uitgegaan, ook niet door invoering van de Euro en ook niet door uitbreiding van de Unie. Mensen zien ook dat Europa economisch goed is."

Hoe wil Timmermans het Nederlandse volk over de drempel helpen? "Door te focussen op datgene waar het werkelijk over gaat. Resultaten uit het verleden bieden geen garantie voor de toekomst, maar alles wat ons dierbaar is, is alleen te behouden via Europa".