Duizenden criminelen ontlopen celstraf

Jaarlijks eindigen duizenden gevangenisstraffen die door de rechter zijn opgelegd in de vuilnisbak, waardoor de veroordeelde criminelen hun straf volledig ontlopen. Dat blijkt uit onderzoek van NOVA.

Onacceptabel
Maar liefst elfduizend opgelegde onvoorwaardelijke gevangenisstraffen werden de afgelopen vijf jaar door justitie administratief ‘afgedaan’. Tweede Kamerlid Fred Teeven zegt daarover in NOVA: "Onacceptabel. Wat moeten slachtoffers, wat moeten aangevers, wat moeten benadeelden hiervan denken. Dit kan je gewoon niet hebben. […] Een groot aantal mensen die in de cel horen te zitten die zitten er niet. Dan zou je kunnen denken: zo begrijp ik wel dat de staatssecretaris gevangenissen moet sluiten. Als je elfduizend celstraffen zo in de vuilnisbak gooit.”

Te laat
Soms kan justitie niet anders dan een celstraf administratief afdoen, bijvoorbeeld omdat de veroordeelde overleden is. Maar in de meeste gevallen van de ‘afgedane’ zaken is de justitie te laat met het uitvoeren van de celstraf waardoor die verjaard, of is de crimineel onvindbaar of wordt hij niet eens meer gezocht.

Verlost
De veroordeelden zijn hoe dan ook definitief van hun straf verlost zonder dat ze hem uitzitten. Opvallend daarbij is dat het aantal strafvonnissen dat in de prullenbak verdwijnt de laatste jaren toeneemt. In 2004 ging het nog om minder dan tien procent van het aantal gevangenisstraffen die door het CJIB werden afgehandeld. Vorig jaar betrof het bijna 17 procent van de gevangenisstraffen die het CJIB verwerkt, ruim 2700 vonnissen. Het CJIB verwerkt onder meer de gevangenisstraffen waarbij veroordeelden niet in voorlopige hechtenis zitten tijdens de veroordeling, maar wel een onvoorwaardelijke celstraf krijgen opgelegd.

Afgedaan
De jaarlijkse aantallen vernietigde vonnissen zijn als percentages terug te vinden in de jaarcijfers van het CJIB, het centraal justitieel incassobureau van justitie. NOVA ontdekte dat de duizenden vonnissen die administratief zijn weggewerkt in de jaarcijfers worden omschreven als ‘afgedaan als gevolg van expiratie of opleggen ter verjaring door het parket’. Teeven ergert zich eraan dat de cijfers nooit door de bewindslieden in de Tweede Kamer zijn toegelicht: "Dat zit ontzettend verstopt. Dat kun je in de begrotingsstukken van Justitie en Binnenlandse Zaken niet terugvinden.”

Opheldering
VVD en SP eisen opheldering van het ministerie van justitie.

Justitie
Staatssecretaris Albayrak van justitie wil niet in NOVA reageren. Het Openbaar Ministerie, belast met de uitvoering van strafvonnissen, erkent dat de meerderheid van de ‘afgedane’ vonnissen niet uitgevoerde celstraffen betreft die verjaard zijn of waarvan de veroordeelde volgens het OM niet te vinden is. Een deel van de zaken is volgens het OM wel degelijk door de veroordeelden uitgezeten, maar die zijn abusievelijk in de jaarcijfers van het CJIB terechtgekomen.

Lees hier de reactie van het Openbaar Ministerie.