Clairy Polak: De struisvogel en het ei
10 FEB 09
Sinds ik al weer een behoorlijk aantal jaren geleden door Zuid-Afrika reisde per trein, die bij tijd en wijle vergezeld werd van grote groepen meerennende struisvogels, is mijn lievelingsvogel de struis met zijn enigszins voorwereldlijk voorkomen, zijn omvang en de bijna elegante manier waarop hij zich met grote snelheid kan voortbewegen. Bovendien heeft de struisvogel, naar verluidt, een fascinerende eigenschap: bij gevaar rent hij niet weg, maar steekt hij z’n kop in het zand.
Aan de struisvogel moet ik de laatste tijd weer vaak denken. Bijvoorbeeld toen ik laatst een interview met Jaap van Duijn las in De Journalist.
De schuldige: de media
Voor Jaap van Duijn staat één ding als een paal boven water: de media hebben de economische crisis erger gemaakt dan hij is. ‘Maanden voor er überhaupt sprake was van een recessie, werd er al volop over gespeculeerd. Dat heeft invloed.’ Jaap van Duijn is beleggingsexpert en oud-topman van Robeco. Hij schrijft bovendien een column in de Telegraaf, een krant die - zoals algemeen bekend - dingen nooit erger maakt dan ze zijn. Maar heeft hij gelijk?
‘Maanden voor er überhaupt sprake was van een recessie, werd er al volop over gespeculeerd in kranten en op televisie. Ik geef toe dat de situatie uitzonderlijk was. Normaal gesproken stel je een recessie vast op het moment dat je er middenin zit. Maar nu zagen we het aankomen door de kredietcrisis. Als je dan steeds speculeert over een recessie, worden consumenten gewoon voorzichtiger.'
Niet veel aan de hand
Een beursexpert die z'n neus optrekt voor speculeren is uitzonderlijk. Daarom was Jaap van Duijn zelf aan het begin van de crisis ook te gast bij NOVA. En inderdaad, hij deed er alles aan om ons gerust te stellen. Het zou zo’n vaart niet lopen, eigenlijk was er niet zo veel aan de hand. Hij was niet de enige die een dergelijke boodschap verkondigde, maar bevond zich in het gezelschap van financiële experts als Onno Ruding, Kees Storm, topmannen van Fortis Nederland en ING en een hele rits andere mannen wiens belang het was olie op de golven te gooien, een nogal milieuvervuilende bezigheid, maar vooruit, in tijden van crisis is de roep om groei nu eenmaal sterker dan de roep om groen.
NOVA en de crisis
Ik ben het oneens met Jaap van Duijn. Laat ik me beperken tot de manier waarop NOVA met de crisis om is gegaan. We hebben er vanaf het begin bewust voor gekozen onze toon te matigen en zo geserreerd mogelijk verslag te doen van de ontwikkelingen en de te verwachte gevolgen. Uiteraard heb ik wel eens de vraag gesteld of wankelende banken en ineenstortende beurzen niet zouden leiden tot problemen voor de pensioenfondsen en uiteindelijk een recessie. Want inderdaad, we zagen het aankomen en je had mogen hopen en verwachten dat dit voor een heleboel ‘deskundigen’ en betrokkenen al veel eerder het geval was geweest. Maar menigeen koos ervoor z’n kop in het zand te steken en vluchtte in de ontkenning. In werkelijkheid zagen we het eigenlijk behoorlijk laat.
Maar nu de banken de overheid vragen hun risico’s af te dekken en op hun geld blijven zitten, de pensioenfondsen voor elke euro die ze aan verplichtingen hebben slechts 90 cent of minder dekking hebben, er massaontslagen dreigen en de export van sommige landen met tientallen procenten terugloopt, maak je je toch wel onsterfelijk belachelijk om de media de schuld te geven.
Wat was er eerder: de struisvogel of het ei? De struisvogel zou ik zeggen.
P.S. dat de struisvogel zijn kop in het zand steekt is weliswaar een gezegde, maar niet waar. Bij plotseling gevaar drukt hij zich met gestrekte hals tegen de grond.