In de Oval Office

Ik was nog nooit in het Witte Huis geweest. Het is geen plek om zomaar eens uit nieuwsgierigheid binnen te wandelen.

Als buitenlandse journalist doet de beste kans zich voor als staatshoofd of regeringsleider van jouw land daar te gast is. Het is dan gewoonte dat die een plukje journalisten mee mag nemen die voor thuis verslag kunnen doen van deze heuglijke dag.

Koek op
De journalisten worden uitgenodigd door de ambassade, ongetwijfeld in overleg met de Rijksvoorlichtingsdienst. Voor ons ging het meteen al mis. Mijn cameravrouw Merel - die tijdens de campagne een meer persoonlijke band met Obama heeft opgebouwd dan de hele Nederlandse journalistiek bij elkaar - mocht niet mee. De cameramensen van RTL en het NOS Journaal wel, en de verslaggeefster van het ANP mocht ook een klein cameraatje meenemen. Toen was de koek blijkbaar op. Dan kun je hoog en laag springen, en boos worden, maar de woordvoerder van de ambassade die mij het slechte nieuws moest vertellen, klonk zo gepijnigd dat ik het maar liet zitten. Ik mocht zelf wel mee, al ben ik qua televisie zonder Merel weinig nuttig, maar ja, ik wilde het Witte Huis ook wel eens zien.

Smetteloos
We moesten ons om kwart over acht melden bij de noordwest ingang van het Witte Huis. Ik was er al vroeg en heb een kwartiertje in het parkje aan de overkant van Pennsylvania Avenue naar het Witte Huis zitten staren. Het was nog stil in de stad. Gazons en bloemenperken lagen er perfect diepgroen en helder rood bij. Een glorieuze zonnige ochtend. Het Witte Huis een smetteloos monument voor iets dat de politiek ver te boven gaat. De wereld leek even perfect en vredig.

Ontspannen
Het was een forse club Nederlandse journalisten die zich daar bij de ingang verzamelde: Het Financieele Dagblad, AD, Telegraaf, Volkskrant, NRC-Handelsblad, NOS-Journaal radio & TV, Eén Vandaag, RTL, ANP en ik vergeet er vast wel een paar. Iedereen keurig in het pak, want dat had het Witte Huis gevraagd (geen spijkerbroek!). U denkt misschien dat er meteen een sfeer van kille concurrentie heerst, maar het is onder de huidige correspondenten in Amerika juist erg ontspannen en plezierig. We komen op elkaars feestjes, zeg maar…
`
Mooi plaatje
We moesten ons paspoort laten zien en door een metaalpoort lopen, en we kregen een geel kaartje om om de hals te hangen. En we mochten toekijken hoe de de minister-president met groot gevolg kwam binnenrijden. Een mooi plaatje wel, met trotse vlaggen op de gepoetste limousine en die indrukwekkende mariniers bij de ingang.

Hoera
Balkenende ging toen een uurtje met Obama praten, over zoveel onderwerpen (Afghanistan, Pakistan, Guantanomo Bay, de G20 top in Pittsburgh in september - we mogen erbij zijn: hoera - en de viering van het Henry Hudson-jaar) dat je je afvraagt hoe dat nou verder kan komen dan oppervlakkige beleefdheden.

Sleur
Wij zaten toen in dat benauwde perszaaltje dat u vrijwel elke dag op tv kunt zien. Daar zitten ook de camera- en geluidsmensen van de grote Amerikaanse networks te wachten tot ze even de Oval Office in geloodst worden en een paar minuten mogen filmen. Ik heb vooral met een Amerikaanse geluidsman zitten praten, die zijn bestaan omschreef als een uitzichtloze sleur, met als enig lichtpunt dat hij alle tijd heeft om heel veel boeken te lezen.

Eensgezind
Via een paar gangetjes en de collonade die u ook wel van tv kent, mochten we naar de Oval Office. En daar zaten dan Obama en Balkenende. Belichters richten felle lampen op hen, microfoons aan lange hengels bungelden boven hun hoofd, een batterij tv-camera’s schoof in het gelid; die van Merel had er best bijgekund. Van tevoren was ons opgedragen dat wij achter de Amerikaanse media moesten gaan staan, maar dat deden we natuurlijk niet. Ze zaten er qua lichaamshouding eensgezind bij: bovenlichaam naar voren, ellebogen op de knieën en handen ineengevouwen. Heel anders dan het wijdbeens achterover leunen van Bush.

Glunderen
Er waren zoveel mensen dat ik nauwelijks iets van de Oval Office heb gezien. Ik herinner me een antieke klok, het portret van George Washington en een buste van Martin Luther King. Onze minister van Buitenlandse Zaken stond bescheiden in een hoekje te glunderen. Obama's bureau heb ik niet eens kunnen waarnemen.

Stilte
Obama sprak de naam van onze premier één keer uit, en dat ging redelijk goed, na een lichte aarzeling: "Balkenend". Later begon hij nog een keer met de aanloop “prime-minister….”, liet een stilte vallen, net een moment te lang, besloot het waagstuk niet te herhalen, maakte een handgebaar naar Balkenende en en vervolgde zijn zin alsof hij gezegd had "the-prime minister".

Eén vraag
In het verleden is het wel voorgekomen dat journalisten bij dit soort gelegenheden naar binnen mochten en al na enkele seconden moesten ophoepelen zonder een vraag te mogen stellen. Nu was er één vraag toegestaan voor de Amerikaanse pers, en één voor de Nederlandse. Obama las de naam van de gelukkige Amerikaanse collega op van een kaartje, en die vroeg iets wat niet met Nederland of Balkenende te maken had.

Mooie das
Daarna mocht Balkenende een Nederlandse journalist uitnodigen. Hij knikte mij bemoedigend toe. Waarom mij? Misschien omdat ik recht voor zijn zicht stond. Of omdat hij NOVA erkent als het belangrijkste Nederlandse tv-programma? Of omdat ik de oudste ben van alle aanwezige Nederlandse journalisten? Of omdat ik speciaal voor de gelegenheid een erg mooie das om had?

Bruidsboeket
Het voelde een beetje - stel ik mij voor - als het vangen van een bruidsboeket. Ik had gelukkig een vraagje bedacht over de Nederlandse inzet in Afghanistan. Veilig, serieus, en volgens mij was dit het belangrijkste wat daar besproken is. Obama liet duidelijk merken hoeveel belang hij eraan hecht dat Nederland daar ook na augustus 2010 blijft en Balkenende maakte duidelijk dat hij Obama tegemoet wilde komen. Daar werden zaken gedaan.

Follow-up
Bij het beantwoorden van de vraag kijkt Obama je dan recht aan, maar bij de laatste zinnen kijkt hij weg: follow-up vragen worden niet op prijs gesteld. Vervolgens moesten we allemaal weg uit de Oval Office, maar de cameramensen bleven zo lang mogelijk hangen, en filmden hoe Obama en Balkenende elkaar voor de vierde keer in een paar minuten een hand gaven.

Naar boven

Tags:

Willem Lust