Can you trust the government?
30 SEP 09
Ik stond laatst in de rij bij een autoverhuurbedrijf. Het duurde nogal, want het huren van een auto is een heel gedoe. “Initials here, and here, and here, and here. And signature here - and here - and here…”
Nuttig
Iedereen achter de balie was druk bezig, behalve één vrouw die peinzend in wat papieren stond te bladeren. Een man van een jaar of 40 die voor mij stond ( hij was - merkwaardig maar irrelevant detail - op rolschaatsen gearriveerd ) sprak haar met luide stem bestraffend toe: kon ze zich niet nuttig maken? Enigszins beschaamd ging ze inderdaad aan de slag.
Ongenaakbaar en hypergevoelig
In deze dagen gingen we ook naar het JFK airport in New York om de ouders van mijn vrouw op te halen. We stonden twee uur te wachten terwijl het toestel uit Amsterdam al was gearriveerd en we moesten maar hopen dat ze inderdaad nog zouden verschijnen; als je in de rij staat voor de Amerikaanse immigratiedienst mag je niet mobiel bellen (in verband met de veiligheid natuurlijk, 9/11 en zo, u begrijpt dat vast wel). Later zeiden mijn schoonouders zich te verbazen over de trage, half geïnteresseerde werkwijze van de immigratie-beambten; zij hadden duidelijk alle tijd van de wereld. Iedereen stond twee uur in de rij, kinderen lagen op de tegelvloer te slapen, maar sprak iemand deze beambten bestraffend toe? Natuurlijk niet. Want je hebt hier te maken met de overheid. En die is - ook in Amerika - tegelijk ongenaakbaar en hypergevoelig voor kritiek. Voordat je het weet ben je een veiligheidsrisico ( 9-11 en zo, u begrijpt dat vast wel ) en zit je in weer in het toestel naar huis. Iedereen wachtte dus braaf af, met de kaken op elkaar.
Overheid of bedrijf
Het maakt als burger een heel verschil of je te maken hebt met een overheid of een bedrijf. Als u vindt dat Budget-Rent-A-Car u schandelijk behandelt, dan gaat u voortaan lekker naar Hertz of Avis of Alamo of Dollar of Rent-A-Wreck. Maar als u ruzie hebt met de belastingdienst dan kunt u niet naar een ander stappen. Ik geef het voorbeeld omdat ik merk dat er in Nederland verbazing is over de moeite die het Obama kost om in Amerika een algemene ziektekostenverzekering in te voeren. De tegenstanders hebben zijn plannen mogelijk fataal verwond door er het label “government-run” aan te plakken.
Complot-theorie
Ook in Europa zien we de overheid vaak als inefficiënt, laks en corrupt, maar in Amerika beschouwen velen de overheid werkelijk als slecht in de zin van 'evil': 'duivels'. In Amerika gaan 2 miljoen kinderen niet naar school; ze worden thuis door de ouders onderwezen. Vaak is dat omdat de ouders openbaar onderwijs zien als een goddeloze, anti-christelijke, socialistisch samenzwering. Nergens is zo’n vruchtbare bodem voor complot-theorieën; achtervolgingswaanzin is hier een way of life: Bush heeft 9/11 georganiseerd, Kennedy is vermoord door de CIA, er is nooit een landing op de maan geweest, Obama is een geheim agent voor de moslims, enz.
Af en toe zie je hier een bumpersticker met de tekst: “Can you trust the government? Ask the indians!’”
Drijfveer
Hoe kan het toch dat in het meest democratische land ter wereld (u bent het daar misschien niet mee eens, maar mag u uw staatshoofd/commissaris van de koningin/burgemeester/rechter/politiecommissaris/officier van justitie/etc kiezen?) zo’n geweldig wantrouwen is tegen de overheid. Misschien heeft het te maken met de drijfveer van vele immigranten die in het verleden naar dit continent kwamen: om te ontkomen aan een allesbepalende overheid. Dat heeft de Amerikaanse cultuur bepaald. En nu de regering Obama, gedreven door de economische crisis een alles dominerende invloed heeft gekregen in het bank-en verzekeringswezen en de autoindustrie, en tegelijk een verpletterende staatsschuld heeft opgebouwd, zien zij het einde naderen van de Amerikaanse Eigenheid. Straks zijn we net als Frankrijk, zeggen ze dan elke dag op Fox News Channel, alsof dat een soort Zimbabwe is. (Pijnlijk is weer hoe commentatoren in de affaire Polanski Europeanen wegzetten als immorele, decadente parvenu’s die een smerige kinderverkrachter de hand boven het hoofd houden omdat hij toevallig ooit een behoorlijke film heeft gemaakt)
Fundamentele vrijheid
Wij zijn gewend aan een overheid die ons bij de hand neemt, de gaatjes in onze tanden vult en ons dingen verbiedt die slecht voor ons zijn, zoals roken. Wij vinden dat allemaal uiteindelijk prima. Amerikanen kijken er vaak anders tegenaan; talloze Amerikanen zien elk ingrijpen van de federale overheid in Washington DC als een aanslag op een of andere Amerikaanse fundamentele vrijheid. Wij glimlachen meewarig als we horen dat conservatieve Amerikanen de gezondheidszorgplannen beschrijven als een socialistische staatsgreep, maar zo zien miljoenen Amerikanen het nu eenmaal; zij verwachten dat de overheid voortaan regels zal opleggen over wat wel en niet mag (allemaal om de efficiency te verbeteren en zo, u begrijpt dat wel) en voordat je het weet krijgt niemand boven de 65 meer een nieuwe heup. Het praten over “death panels” is natuurlijk hysterische bangmakerij, maar wel degelijk willen de Democraten een “onafhankelijke commissie” laten uitspreken welke behandelingen “efficiënt” zijn. Een logische stap is dan natuurlijk om alleen de goedgekeurde behandelingen te vergoeden.
70
Een extreem kostbare, maar levensreddende alvleesklieroperatie voor iemand van 70? Wat gaat hier voor? Het belang van de patiënt of een door de overheid geformuleerd collectief belang, zoals het “in de hand houden van de kosten”? Je hoeft helemaal geen extremistische overheidshater te zijn om je daar zorgen over te maken. Zeker niet als je de 70 nadert.