Dit is het NOVA-archief. Vind en bekijk de NOVA-reportages, dossiers, en opinie-artikelen.

geaccepteerde censuur

24 JUL 06

Sinds de laatste inval van Amerika en bondgenoten in het Irak van Saddam Hoessein is in de journalistiek het begrip 'embedded journalism' bekend geworden.

Er is eigenlijk geen goede Nederlandse vertaling voor, maar als het dan toch moet kiezen wij voor 'geaccepteerde censuur'. Want dat is het toch als journalisten dankzij één partij, onder bescherming van één partij en op strikte voorwaarde van één partij verslag moeten/mogen doen van een gewapend conflict. Natuurlijk wordt het er steeds bij vermeld als een reportage of artikel door de noodgedwongen journalistieke beschermheer (in het Irak-conflict de Amerikaanse legervoorlichtingsdienst) gecensureerd wordt, maar 'embedded journalism ' blijft een voor publiek en pers hinderlijke, onvolledige en eigenlijk onaanvaardbare manier van journalistiek bedrijven.





Toch onderwerpen journalisten en internationale nieuwsagentschappen - en in het kielzog daarvan ook NOVA af en toe - zich aan deze beperking van hun speelruimte en taak onder het motto 'Beter dan niks!'.

Nu Nederlandse militairen op het punt staan aan hun gevaarlijke missie in de Afghaanse provincie Uruzgan te beginnen, krijgen Nederlandse media waaronder NOVA met de Hollandse variant van 'embedded journalism' te maken en zijn ze genoodzaakt daarover een standpunt te betrekken. Want het ministerie van defensie heeft besloten - stel al dat het uit veiligheidsoverwegingen mogelijk en verantwoord was - dat Nederlandse journalisten niet de vrije hand krijgen als ze ter plaatse verslag wensen te doen van de gevaarvolle taken en verrichtingen van de Nederlandse militairen.

Er worden verslaggevers toegelaten, maar onder bijvoorbeeld de voorwaarde dat er niets bericht zal worden wat de veiligheid van de Nederlandse soldaten in gevaar zou kunnen brengen. Deze censuur heeft de journalist te accepteren, want anders zal hij niet of nauwelijks ter plaatse verslag kunnen doen van het verloop van de twee jaar durende aanwezigheid van de Nederlandse militairen in Uruzgan. Op zich een redelijke eis, want wie zou er nu soldaten op vredesmissie in een bloedgevaarlijk gebied in gevaar willen brengen? Elke journalist die zoiets zou doen, zou ook met hoon en afkeuring overladen worden. Tenzij het nieuws wat hij te melden heeft zo maatschappelijk en politiek relevant is, dat het veiligheidsbelang wat erdoor geschaad wordt erbij in het niet zou verdwijnen. Het gaat hierbij in de kern om normale, bijna dagelijkse journalistieke afwegingen, maar in dit bijzonder geval wenst de Nederlandse overheid het risico van een foute journalistieke afweging niet te lopen.

Intussen - en dat is minder te begrijpen - biedt de geaccepteerde censuur waarmee de journalistiek in Uruzgan te maken krijgt het ministerie van defensie ook een verleidelijke mogelijkheid om slecht nieuws over zijn soldaten en optreden in het gebied onder het mom van gevaar voor de veiligheid met censuur te blokkeren en/of te af te zwakken. Hoe dan ook: als NOVA ooit een verslag of bericht over de gevaarlijke missie in Uruzgan zal uitzenden dat is getroffen door vooraf door ons geaccepteerde censuur, dan zullen wij u dat nadrukkelijk en zo duidelijk mogelijk vertellen. En oordelen doet u ook dan uiteindelijk zelf.

Gelukkig blijft er ook veel nieuws wat te maken heeft met de Uruzgan-missie buiten bereik van welke censuur dan ook. Politieke keuzes en afwegingen rond deelname aan de missie hebben wij vrij en open kunnen verslaan. Bedenkingen van mensen die zeggen dat defensieminister Henk Kamp allereerst de continuïteit van zijn peperdure apparaat wil waarborgen en dus kritische vragen hebben over de motivatie die de minister steeds geeft (De mensen daar helpen met de wederopbouw en de democratie een kans geven door veiligheid te brengen.), worden uiteraard door geen enkele censuur getroffen. Onderzoek naar de zeer hoge kosten (Er is sprake van een half miljard EURO!) van de Afghanistan-missie, waarvoor de Nederlandse schatkist goeddeels zal opdraaien, zulk onderzoek zal er komen. Militaire vakbonden die kritiek hebben, hoeven ook van het ministerie geen blad voor de mond te nemen. En gelukkig is defensieminister Henk Kamp (VVD) toegankelijk voor de media, een heldere spreker en iemand die niet de indruk wekt dat hij om de hete brij heendraait.

Maar staan blijft dat het ministerie bij veel berichten en verslagen over het reilen en zeilen van de Nederlandse soldaten in Uruzgan het laatste woord zal hebben. Misschien zullen daar pas echt vragen over komen als er, zoals tot in militaire kringen toe wordt voorspeld, in Uruzgan doden gaan vallen, het publiek onrustig wordt en campagne voerende politici zich zullen gaan uitspreken. De pers mag en zal dán ook kritische vragen stellen, maar zal niet weten of die naar waarheid beantwoord zullen worden noch kan zij - en dat is de crux - ter plaatse op onderzoek uitgaan, zoals NOVA indertijd met succes deed toen een Nederlandse militair in Irak betrokken raakte bij een dodelijk schietincident.

Tags:
geaccepteerde,
censuur,
24,
juli,
2006,
piet,
van,
asseldonk
 

Extra Informatie

  •  
  •  

Het NOVA Archief

Vind en bekijk de reportages die zijn uitgezonden in NOVA in het NOVA-archief.

NOVA Archief