het klimaat
26 JUL 06
Hitte en droogte bepalen de zomer van 2006. En wel op zo’n bijzondere en uitbundige manier dat het ‘nieuws’ is geworden.
Juli als heetste maand sinds het KNMI het allemaal precies bijhoudt, een Vierdaagse van Nijmegen die niet verder komt dan een Eendaagse, de thuishulp die met aangepaste instructies op pad gaat om zieken en ouderen te wijzen op de noodzaak toch vooral maar veel te drinken, de afgelasting van de Drenthse Fietsvierdaagse en de vraag of we in Waterland Holland ook in tijden van extreme droogte over voldoende water kunnen blijven beschikken; allemaal onderwerpen die de afgelopen dagen in NOVA de revue passeerden. En we merken en weten dat de kijkers deze onderwerpen weten te waarderen. Nieuws waar je zelf ook dagelijks mee van doen hebt, waarvan je de gevolgen letterlijk aan den lijve ondervindt, iets mooiers is er niet in de eeuwige 'dialoog' tussen publiek en journalistiek.
Toch legt de redactie van NOVA zich bij de berichtenstroom over zon en droogte ook enige beperking op. Om de hiërarchie in het nieuws tot zijn recht te laten komen, berichten we dezer dagen natuurlijk vooral over de crisis in het Midden Oosten. En eenzelfde onszelf opgelegde beperking spreekt uit het feit dat we tot nu toe op geen enkele manier de heersende droogte en verzengende hitte in verband hebben gebracht met een mogelijk aan de gang zijnde verandering van ons klimaat. Niet dat we dat niet zouden willen, maar de klimaatwetenschappers die ons daarover uitsluitsel zouden moeten kunnen geven, zijn oftewel uiterst voorzichtig en terughoudend in het leggen van zo'n verband oftewel ze spreken elkaar gepassioneerd tegen. En daar kunnen we dus niet zoveel mee. Behalve misschien een heftige studiodiscussie, maar die zou voor buitenstaanders, zoals de meeste van ons zijn, al snel te technisch en oncontroleerbaar en dus weinig verhelderend en informatief zijn. Een discussie moet het van meningen hebben en de vraag of klimaatverandering ten grondslag ligt aan deze hete julimaand zouden wij met feiten beantwoord willen zien. De moeilijk te beoordelen uitspraken/meningen van elkaar heftig tegensprekende wetenschappers zijn dat niet.
Zolang wetenschappers onderling van mening verschillen is er voor journalisten sprake van een gevaarlijk terrein. Hoe vaak worden er niet met veel bombarie doorbraken gemeld op het gebied van kankeronderzoek of is er sprake van wondermedicijnen tegen AIDS, terwijl enkele dagen later, zo je er al ooit nog over hoort, daar grote vraagtekens bij geplaatst worden? En als het om economie, bestuurskunde of politicologie gaat, dan kan je bij elke mening wel een professor vinden. Het kan verleidelijk zijn voor journalisten om in sommige gevallen een wetenschapper - en dus autoriteit - te zoeken bij berichten of - erger nog - meningen waarvan ze gecharmeerd zijn. Goede wetenschappers beseffen dat zelf ook en staan vaak niet te trappelen om hun autoriteit aan de journalistiek te lenen. Ook al omdat ze gesteld zijn op veel nuances en slagen om de arm en daar zijn journalisten niet dol op. Niet voor niets wordt vaak gezegd dat journalisten weinig over veel weten en dat wetenschappers veel over weinig weten. Als je dit tot in het absurde doortrekt, dan komt het erop neer dat journalisten niets over alles en wetenschappers alles over niets weten.
Deze omstandigheden spelen allemaal een rol als het gaat om de wetenschappelijke en journalistieke vraag of we te maken hebben of krijgen met klimaatverandering en in welke mate of met welke gevolgen dat eventueel het geval zal zijn. Wantrouw voorlopig dus al te stellige uitspraken over de huidige hitte en droogte als een duidelijke voorbode van de klimaatveranderingen die ons te wachten staan. Wij als redactie van NOVA, door schade en schande wijs geworden, doen dat in ieder geval wel. Tot het bewijs van het tegendeel natuurlijk, want dat zou groot nieuws zijn.