Dit is het NOVA-archief. Vind en bekijk de NOVA-reportages, dossiers, en opinie-artikelen.

NOVA en het politieke spel rond de AOW

4 SEP 06

De uitzending Wouter Bos en de 65-plus-stem heeft ongenoegen gewekt bij veel kijkers, als we afgaan op de reacties per e-mail.


Onbeschoft, luidt de voornaamste kritiek. En suggestief. Bos werd teveel in de hoek gezet; NOVA toonde geen enkele belangstelling voor zijn verhaal en hamerde alleen maar op de beeldvorming en de strategische blunder die hij zou hebben begaan. Reden voor enige reflectie onzerzijds.

Wie politiek bedrijft, kan maar beter uit de buurt blijven van de drie-letterbegrippen, vooral als er grijsaards in de buurt zijn. Elk voorstel om iets te doen aan de AOW is een potentiële bananenschil, die zomaar een einde kan maken aan een veelbelovende carrière. In 1994 was het Elco Brinkman, kersvers CDA-lijsttrekker, die het veld moest ruimen omdat zijn partij vlak voor de verkiezingen met een plan kwam om de AOW te bevriezen. Het CDA verloor 20 zetels, waarvan zes aan de ouderenpartijen AOV en Unie 55+.

Die partijtjes zijn allang weer verdwenen, maar de invloed van de oudere stemmer neemt alleen maar toe. Een eigen partij hebben ze niet meer nodig - iedereen moet rekening houden met de grijze macht. Wouter Bos weet het nu ook. Met de oudjes valt niet te spotten. Hij heeft zijn plan gepensioneerden mee te laten betalen aan de AOW dan niet laten vallen, maar wel van de scherpste kantjes ontdaan. En dan nog is de vraag of de PvdA niet een flinke rekening krijgt gepresenteerd bij de verkiezingen in november. Is het revolutionair wat Bos voorstelt? Nou nee.

De PvdA wil de (rijkere) ouderen mee laten betalen aan de toenemende AOW-last, die ze zelf veroorzaken. Dat is een keuze. CDA en VVD zien het probleem ook wel, maar lopen angstvallig heen om maatregelen die de gepensioneerde direct raken en leggen de last bij de jongere generaties door te komen met plannen voor herinvoering van de 40-urige werkweek (CDA), het verhogen van de pensioengerechtigde leeftijd tot 67 of het halveren van de werkloosheidsuitkering (VVD).

Is het ene voorstel onredelijker dan het andere? De kiezer mag het zeggen. Maar wie de keuzes op een rijtje zet komt al snel tot de conclusie dat het PvdA-voorstel niet bepaald revolutionair is: het sluit zelfs aan bij de fiscalisering van de AOW die de afgelopen jaren al sluipenderwijs is ingezet door de AOW-premie min of meer te bevriezen. Daardoor blijft de premieopbrengst achter bij de uitkeringslast, en moet het tekort worden aangevuld uit de algemene middelen, de belasting dus.

Met andere woorden: de (rijkere) gepensioneerde betaalt allang mee aan zijn eigen AOW. In de praktijk hebben CDA en VVD dezelfde keuze gemaakt die zij de PvdA nu verwijten. De VVD (Rutte) noemt het onredelijk dat Bos cs de oudjes tweemaal laten betalen voor hun uitkering: ze worden zo "dubbel gepakt". Los van de vaststelling dat de fiscalisering al is ingezet, is dat nauwelijks een argument. Want wat betekent die redenering voor de kinderloze die via de belasting ook meebetaalt aan onderwijs en kinderopvang? Of voor de werknemer die nooit werkloos is maar toch WW betaalt?

Toch komt Rutte makkelijk weg met zijn opmerking. Er is nauwelijks een journalist die er een kritische noot bij plaatst. We moeten de hand in eigen boezem steken. Ook NOVA heeft de afgelopen maanden bericht over de AOW en Wouter Bos, zonder veel aandacht te besteden aan de plannen zelf. Niet de inhoud staat centraal, maar de hoofdrolspelers. Het spel om de macht is nu eenmaal spannender dan het financiële vraagstuk van de vergrijzing - zeker op een direct medium als televisie. Dus is er overmatig veel aandacht voor de strategische fout die de PvdA zou hebben gemaakt met zijn AOW-voorstellen. En inderdaad. We zijn niet te beroerd om het vuurtje nog wat op te stoken. Geen misverstand: Bos is de laatste die er over mag klagen. Hij kent het politieke spel, en weet hoe het wordt gespeeld. De PvdA is al drie jaar lang veruit de grootste partij in de peilingen, zonder dat Bos daar veel meer voor hoeft te doen dan geen onderdeel te zijn van de impopulaire regering-Balkenende.

VVD en CDA kregen alle kritiek over zich heen, en zien nu hun kans schoon om Bos en zijn PvdA een kopje kleiner te maken voor hij die winst kan incasseren op 22 november. Zo werkt het nu eenmaal; politiek is geen spel voor watjes. De pers heeft tot taak dat spel te volgen. Maar dat is wat anders dan er in mee te spelen, en we hebben wel eens de neiging dat te doen - al is het maar als onpartijdige aanjager. In plaats daarvan zouden we wel wat meer aandacht mogen hebben voor de inhoud en de argumenten. Dat zijn we het publiek wel verschuldigd. Waarvan akte.

Tags:
hoofdredactioneel,
commentaar,
aow,
ww,
wouter,
bos,
pvda,
politieke,
spel,
4,
september,
2006,
wim,
fortuyn
 

Extra Informatie

  •  
  •  

Het NOVA Archief

Vind en bekijk de reportages die zijn uitgezonden in NOVA in het NOVA-archief.

NOVA Archief