Interbellum

1918-1940
Periode 'tussen beide wereldoorlogen'. Terwijl de meeste buurlanden als in een lawine van de 'années folles' en het Weimarleven naar de jaren dertig werden meegesleept, hield in Nederland de Dom haar slaapmuts op, zoals men al in de 19de eeuw zei.

Politiek waren en bleven de confessionelen aan het bewind; sociaal en maatschappelijk was en bleef de samenleving in statische blokken, ‘zuilen’, opgedeeld; economisch kwam men niet veel verder dan uitbouw van de eind 19de-, begin 20ste-eeuwse verworvenheden en vond de koerswijziging van de jaren dertig pas onder internationale druk plaats.

De neutraliteit van Nederland in de Eerste Wereldoorlog vormt een verklaring voor deze stabiliteit. Een meer structurele verklaring voor de onbeweeglijkheid van de Nederlandse samenleving tussen de twee wereldoorlogen is de specifieke aard van de verzuiling en de daarmee samenhangende pacificatiepolitiek.

Nederland onderging evenals andere landen de invloed van de mondiale recessie na de Beurscrash van 1929. Minister president Hendrikus Colijn voerde de politiek van de harde gulden. Deze leidde wel tot een harde valuta, vermijdde de hyperinflatie zoals deze in Duitsland ontstond, maar veroorzaakte volgens sommige economen ook veel armoede. De campagne 'koopt Nederlandsche waar, steunt elkaar'.

Mede door de armoede was ook in Nederland de opkomst van het nationaal socialisme mogelijk. Anton Adriaan Mussert richtte de N.S.B. op.


Klik op de plaatjes om meer te weten te komen over een onderwerp of gebeurtenis uit deze periode.
       
Operatie- en collegezaal van de chirurgische kliniek van het Stads- en Academisch Ziekenhuis te Utrecht omstreeks 1910.
Toenemende specialisatie
Een pagina uit een brochure uit 1919 met uitleg hoe met petroleum de hoofdluis kon worden bestreden.
Het begin van het kruiswerk
In de 19de eeuw bezochten artsen hun patiënten het liefst in een koets.
De leer van de praktijk
Een driewieler waarop patiënten, liggend of zittend, konden worden vervoerd.
Modern ziekenvervoer
Omslag van het gedenkboek, in 1962 uitgegeven ter gelegenheid van het 50-jarig bestaan van het Groene Kruis te Enschede.
Het kruiswerk
Oorkonde van het 25-jarig bestaan van het Ziekenfonds Wormerveer, opgericht door een plaatselijke arts.
De opkomst van het ziekenfonds
Inenting tegen polio bij het Wit-Gele Kruis in het Zeeuwse Kloosterzande in 1957.
Epidemieën op de terugtocht
Palmpasen: kinderen lopen in optocht met versierde stokken.
Palmpasen
Helvoirtse misdienaars verzamelen eieren in 1938.
Paaseieren, paasvuren en paashazen
Eerste Pinksterdag was vroeger de dag dat het mooiste meisje van het dorp, de Pinksterbloem, met bloemen en linten werd versierd.
Het pinksterfeest
De koninklijke familie verscheen in de geïllustreerde weekbladen en er kwam een stroom boeken, souvenirborden, herdenkingsbekers en ansichtkaarten in omloop.
Koninginnedag
De grootste optocht vindt jaarlijks in Maastricht plaats.
De optocht
Op deze tekening uit 1862, door Jan Pieter van Loon, een zojuist in Nederland aangekomen Italiaanse schoorsteenveger die zijn nieuwe vaderland bewondert.
Schoorsteenvegers en ijsbereiders
Toen door de crisis van de jaren dertig de werkgelegenheid in de scheepvaart terugliep, gingen veel Chinezen de straat op om pindakoekjes te verkopen.
Chinezen
Die Nacht dateert al uit 1918-1919. Beckmann schilderde het naar aanleiding van de Eerste Wereldoorlog.
Duitse kunstenaars in ballingschap
Alleen na de Kristallnacht gingen de Nederlandse grenzen korte tijd open en werden 7.000 joodse vluchtelingen toegelaten.
Joden ontvluchten het derde rijk
Woonwagenbewoners in de jaren twintig in Utrecht.
Terugkeer van de zigeuners
Beeldengroep Joodse vluchtelingen van Carolus Andreas Maria Gomes uit 1962.
Vluchtelingenverdrag uit 1951
Haags Gemeentemuseum (1929-1935).
De invloed van Berlage
Amsterdamse Spaarndammerbuurt.
De Amsterdamse School
Het Rietveld-Schröderhuis (1924, tekening) in Utrecht.
Het ‘universele’ van De Stijl
De fabriek van Van Nelle in Rotterdam (1927-1929).
De Nieuwe Zakelijkheid
de Bergpolderflat in Rotterdam.
Eerste flatgebouw en woontoren
Mannen met de boldootkar - een spottende verwijzing naar het eau de cologne-merk Boldoot - tonnetjes aan het legen in Amsterdam (1900).
De Boldootkar
Bouwvakkers uit 1923.
Wonen volgens de wet
Door het verplaatsen van een enkele losse wand en het in- of uitklappen van bedden kon een ruimte volgens hem in één keer een andere bestemming krijgen.
Modelwoningen
Met de komst van de stofzuiger voltrok zich een revolutie op huishoudelijk gebied (Apollo stofzuiger, 1923).
Gemak dient de mens
Wasles in de Tweede Openbare Huishoudschool in de Amsterdamse Elisabeth Wolffstraat.
Trage start van het beroepsonderwijs
Meetkundeles op de meisjes-HBS in Utrecht omstreeks 1925.
Hogere burgerschool (HBS)
Kleuterschooltje volgens de methode-Montessori in Den Bosch in 1932.
Kleuteronderwijs in de steigers
Ot en Sien.
Beeld en onderwijs
School voor slechthorenden aan de Amsterdamse Plantage Muidergracht omstreeks 1920.
Opkomst van het buitengewoon onderwijs
S. van Mesdagkliniek in Groningen.
TBR-stelling
Drukte op een spoorwegovergang bij Utrecht, eind jaren twintig.
Volk mobiel
De tram in Murmerwoude. Daar werden begin jaren twintig de paarden gewisseld.
Scheiding tussen werk en woning
De stoomtram Bello van de Stoomtramwegmaatschappij Egmond-Alkmaar-Bergen die in 1901 werd opgericht. De foto dateert uit 1955, toen de dienst werd opgeheven.
Platteland onder stoom
In 1930 vroeg de vrijwillige provinciale Groningse verkeersbrigade aandacht voor de verkeersveiligheid.
Fiets of auto?
De aanleg van nieuwe autowegen die als een liniaal door het landschap werden getrokken.
Ruimte voor de heilige koe
Amsterdammers op het strand bij Oud-Valkeveen, een populaire badplaats voor dagjesmensen aan de Zuiderzee.
Dagtochtjes voor de gewone man
Arbeiders in textielstad Enschede op hun vrije zaterdagmiddag.
Tussen wel en niet op reis
Op de foto prinses Juliana, in september 1928 met andere studentes gefotografeerd in Leiden: korte rok en een pothoedje.
Korte rokken in de jaren twintig
Op de foto, uit ongeveer 1919, de familie Toonder op het strand van Scheveningen, de jongetjes gekleed in matrozenpakjes.
Badmode zonder (veel) bloot
De vrouw op het affiche draagt de dagelijkse kleding van de geëmancipeerde dame van omstreeks 1900: een eenvoudige rok met overhemdbloes.
Sportkleding
Deze aanbieding van de firma Bervoets uit 1929 toont een heer in colbertkostuum, met stropdas en gleufhoed. Het goedkoopste pak uit de annonce kost 16,50.
Confectiekostuum voor iedereen
Deze foto, van de bekende manufacturenzaak van Gerzon in de Amsterdamse Kalverstraat, is gemaakt na de verbouwing van het bedrijf in 1927.
Verkoopsters in werkkleding
Kapitein Derk Harms Botje
Varende Voorvaderen II :: de familie Botje in beeld
Stuur een historische e-card!
Historische kerstkaarten
Nieuwjaarsboodschap van minister Meynen
Nieuwjaarswensen van Polygoon
Joodse kinderen in Nederland op de vlucht voor het opkomend fascisme in Duitsland (1938)
Vluchtelingen volgens Polygoon
Cinema Royal (Amsterdam, 1922)
Film in Nederland
De ziel van Amsterdam
De ziel van Amsterdam
Kringloopwinkel redt uniek art deco bestek
Kringloopwinkel redt uniek art deco bestek
Polygoon voetbalt tegen de Belgen
Polygoon voetbalt tegen de Belgen
Oudhollandsche IJspret in het Openluchtmuseum
Oudhollandsche IJspret in het Openluchtmuseum
De tewaterlating van de O-16
De ondergang van de O-16
Drukte op een spoorwegovergang bij Utrecht, eind jaren twintig.
Volk mobiel
De stoomtram Bello van de Stoomtramwegmaatschappij Egmond-Alkmaar-Bergen die in 1901 werd opgericht. De foto dateert uit 1955, toen de dienst werd opgeheven.
Platteland onder stoom
De fabriek van Van Nelle in Rotterdam (1927-1929).
De Nieuwe Zakelijkheid
Het Rietveld-Schröderhuis (1924, tekening) in Utrecht.
Het ‘universele’ van De Stijl
Mannen met de boldootkar - een spottende verwijzing naar het eau de cologne-merk Boldoot - tonnetjes aan het legen in Amsterdam (1900).
De Boldootkar
De stoomtram Bello van de Stoomtramwegmaatschappij Egmond-Alkmaar-Bergen die in 1901 werd opgericht. De foto dateert uit 1955, toen de dienst werd opgeheven.
Platteland onder stoom
Op de foto, uit ongeveer 1919, de familie Toonder op het strand van Scheveningen, de jongetjes gekleed in matrozenpakjes.
Badmode zonder (veel) bloot
In de 19de eeuw bezochten artsen hun patiënten het liefst in een koets.
De leer van de praktijk
Dr Ir Cornelis Lely
Verover mij dat land

syfilis

1496 - Een nieuwe ziekte openbaart zich: de geslachtsziekte syfilis, ook wel Spaanse of vuile pokken genoemd. Oorzaak is waarschijnlijk het bezoek van een Spaanse vloot aan Zeeland, met aan boord ook Johanna van Aragon, de aanstaande bruid van hertog Filips de Schone. Over de oorzaak van de pest was men wel zeker: het was een straf voor het zondig gedrag van de mensheid.