De nieuwe welvaart kwam ook tot uitdrukking in een nieuwe stijl, het Hollands Classicisme. Evenals de Hollandse Renaissance die eraan vooraf ging, had ze haar wortels in Italië.

In 1646 waren de geschriften van de Italiaanse architect Palladio in het Nederlands vertaald. Deze bouwmeester had in de 16de eeuw in Verona, Venetië en omstreken talloze villa’s, kerken en andere gebouwen neergezet.

Zijn architectuur was gebaseerd op de klassieke vormentaal en op wiskundige regelmaat. Ze werd gekenmerkt door machtige kroonlijsten en frontons, en zuilen die soms meerdere verdiepingen besloegen (de zogenoemde ‘kolossale orde’).

De eerste bouwopdrachten kwamen uit adellijke kringen in de omgeving van de stadhouder. Zo liet Johan Maurits, graaf van Nassau-Siegen, tussen 1634 en 1644 aan het Plein in Den Haag het huidige Mauritshuis bouwen.

Al spoedig raakte ook de burgerij in de greep van de nieuwe stijl, die door zijn monumentale uitstraling uitstekend paste bij een machtige handelsnatie. Op de foto is het stadhuis op de Dam te Amsterdam te zien, in 1672 geschilderd door Gerrit Adriaensz Berckheyde.