Hoop op nieuwe ontwikkelingen

Een soepkokerij rond 1800.
[klik voor vergroting]
De Verlichting heeft ook voor de geneeskunst grote gevolgen gehad. Het gedachtegoed van deze filosofische stroming eind 18de eeuw ondermijnde onder meer het geloof in de opvatting dat de mens afhankelijk is van God of een speelbal van de natuur.

Vol vertrouwen in de mogelijkheden van het menselijk verstand waren de aanhangers ervan overtuigd dat bijgeloof, kruidenvrouwtjes en kwakzalverij binnen afzienbare tijd tot het verleden zouden behoren. De mens was een gecompliceerde maar perfecte machine, gestuurd en geleid door de rede. En zoals een machine kon worden bestudeerd en begrepen, en op grond van wetenschappelijk onderzoek kon worden bepaald wat er aan haperde als ze vastliep, zo moest het ook mogelijk zijn het menselijk lichaam te begrijpen en zo nodig te repareren.

Deze nieuwe visie leidde tot tal van belangrijke wetenschappelijke ontdekkingen op medisch gebied. Toch was de oogst aan het einde van de 19de eeuw nog wat mager. Bijna een kwart van de pasgeborenen overleefde het eerste levensjaar niet en een volwassene mocht blij zijn als hij de veertig haalde. De 19de eeuw begon ellendig, de oorlogen tegen Napoleon hadden desastreuze gevolgen voor handel en nijverheid, met armoede en grote werkloosheid als gevolg.

Door de Industriële Revolutie trokken veel plattelanders naar de steden om daar, onder slechte omstandigheden, te gaan werken. De steden waren bovendien niet op de bevolkingsgroei berekend en velen leefden in armoede.

Op de afbeelding een soepkokerij rond 1800 waar armen een gratis portie waterige soep konden krijgen.

vroege rotonde

1929 - Werkgevers en werknemers in de bouw en metaalindustrie worden het eens over het aantal betaalde vakantiedagen: drie per jaar. De Grote Markt in Zwolle, eeuwenlang het domein van de voetganger, kreeg al in 1929 een rotonde voor het autoverkeer.