Nederlandse kunst, het gaat om de geefcultuur

Wie is verantwoordelijk voor investeringen in de Nederlandse kunst? De overheid, culturele instellingen of particuliere investeerders? Dat was de centrale vraag tijdens het maandelijkse maandagavonddebat in Amsterdam.

Aan Volkert Doeksen, CEO van investeringsmaatschappij Alpinvest, wordt de vraag gesteld of hij het erg vindt dat zowel het Rijksmuseum als het Stedelijk Museum grotendeels gesloten zijn wegens verbouwingen. "Mijn kinderen zijn er in ieder geval erg blij mee, die vinden het helemaal niet leuk om naar het museum gaan". De luchtige toon, die ook in de rest van het debat aanwezig zou blijven, is gezet.

Volgens Doeksen gaat het goed met de kunstsector in Nederland. "Er zijn veel particuliere investeerders die van kunst houden en vertrouwen hebben in de kunstsector". Wethouder Cultuur van Amsterdam Carolien Gehrels beaamt dit maar wijst ook op de actieve rol van de overheid. "Mensen denken dat de overheid zich terugtrekt, dit is niet het geval. Het is als overheid belangrijk om goed gedrag te belonen. Doet een museum het goed, dan krijgt het wat extra geld."

Doeksen benadrukt dat 'betrokkenheid' het toverwoord is om particulieren te laten investeren in kunst. "Je neemt ze mee naar het theater, ze krijgen een diner en er wordt aangegeven wat het belang is van hun investering. Er is niet zoveel nodig om mensen te overtuigen, alleen is men in Nederland vaak te benepen om geld te vragen. Mensen zijn te bescheiden terwijl ze dat niet hoeven zijn".

Gehrels pleit er wel voor dat gewaakt moet worden voor artistieke bemoeienis van zowel de overheid als investeerders. "De overheid bemoeit zich niet met artistiek inhoudelijke zaken, dit zouden investeerders ook niet mogen doen. Het is geen probleem als investeerders hun bijdrage leveren, maar het is niet de bedoeling dat ze gaan bepalen waar wat hangt".

Niet alleen particuliere investeringen zijn in opkomst, maar ook particulieren die hun eigen 'museum' creëren, zo blijkt uit een verhaal uit de zaal. Volgens Jan Willem Sieburgh, zakelijk directeur van het Rijksmuseum, is dit geen probleem. "Het is goed dat iemand voor zichzelf begint. Het begint bij de kunstenaars en bij de liefhebbers. De cultuur leeft van dit soort verzamelaars."

Naar het einde van het debat is er één begrip dat alle sprekers lijkt te verbinden: 'de geefcultuur'. Volgens Gehrels moet de politiek zich veel meer bemoeien met de geefcultuur, zodat mensen meer over hebben voor kunst en cultuur. Doeksen is het hiermee eens en benadrukt dat je mensen moet leren geven. "Mensen weten vaak niet wat ze met hun geld moeten doen. Het moet een optie zijn om te investeren in kunst". Volgens Renée Steenbergen, schrijfster van het boek De Nieuwe Mecenas , moet niet worden vergeten dat potentiële investeerders vaak het gevoel hebben dat ze dubbel betalen: "Elke burger betaalt middels belastingen mee aan kunst. Daarom zijn mensen zo kritisch en willen ze niet nog een keer betalen."

Uiteindelijk lijkt iedereen het er over eens dat zowel overheid áls de culturele instellingen mensen moeten blijven stimuleren om te geven én vertrouwen moeten hebben in de passie die mensen hebben voor kunst. Doeksen benadrukt hierbij dat het niet alleen om geld gaat maar ook om tijd. "Mensen moeten niet alleen een bedrag in kunst investeren maar ook een paar dagen per jaar."

Door: Melvin Bruhn