Nieuwe regels herziening door moderne opsporing

De ontwikkeling van het recht, nieuwe wetenschappelijke inzichten en verbetering van onderzoekstechnieken zijn een aantal redenen voor ruimere mogelijkheden om afgesloten strafzaken te herzien.

Minister van Justitie Ernst Hirsch Ballin heeft dinsdag voorstellen gedaan voor een verruiming van de regels, waardoor het makkelijker wordt om strafzaken te heropenen.

Rechters worden mede door de ontwikkeling van nieuwe technieken steeds afhankelijker van de expertise van deskundigen. Daarom kan u nieuw deskundigenbewijs, dat wel aan strenge regels moet voldoen, aanleiding worden voor een herzieningsaanvraag. Om te voorkomen dat een rechter speelbal wordt van twistende deskundigen, moet het 'ernstige vermoeden' bestaan dat de rechter tot een andere uitspraak was gekomen als hij er eerder van had geweten.

De afgelopen jaren passeerden diverse grote zaken de revue waarin herziening een rol speelde. De Schiedammer Parkmoord is daar een van. In die zaak zat een man onterecht in de gevangenis voor de moord op het 10-jarige meisje Nienke.

Het Openbaar Ministerie (OM) heeft na de commotie in deze zaak maatregelen genomen om dwalingen van justitie te voorkomen. Het OM heeft daarna de Commissie Evaluatie Afgesloten Strafzaken (CEAS) ingesteld die bekijkt of zaken waarin mogelijk sprake is van een dwaling, geschikt zijn voor nieuwe behandeling. De CEAS adviseert het OM over een mogelijk verzoek om herziening aan de Hoge Raad.

Normaal gesproken gaan dergelijke verzoeken niet via deze commissie, maar direct naar de Hoge Raad. Als een veroordeelde meent dat bijvoorbeeld nieuwe informatie is opgedoken in zijn zaak, kan hij dat goed onderbouwd aan de Hoge Raad voorleggen. Dat de raad ook daadwerkelijk besluit een oude rechtszaak te heropenen, is zeldzaam.

De Puttense moordzaak, waarbij in 1994 Christel Ambrosius om het leven kwam, werd wel herzien, maar pas nadat de vermeende daders Wilco Viets en Herman du Bois hun straf hadden uitgezeten. In 2000 kwamen ze vrij. De Hoge Raad besloot in juni 2001 hun zaak te herzien. Reden daarvoor was dat een deskundige toen terugkwam op een eerdere conclusie.

Over de rechtszaak van Lucia de B.(Berk), de Haagse verpleegkundige die levenslang kreeg voor zeven moorden op ziekenhuispatiënten, neemt de Hoge Raad waarschijnlijk binnenkort een besluit over herziening. Adviseur van de Hoge Raad, advocaat-generaal G. Knigge, adviseerde in juni de zaak te heropenen.

(Bron: ANP)