Mary Dresselhuys

Was: De grande dame van de Nederlandse komedie. Mary Dresselhuys overleed woensdag 19 mei 2004, 's nachts in haar slaap, op 97-jarige leeftijd.

Loopbaan: Ruim over de honderdvijftig rollen speelt Mary Dresselhuys in haar glorierijke toneelloopbaan. Als het aan haar ouders had gelegen was dat nimmer gebeurd en zou zij niet zijn uitgegroeid tot een van de grootste comédiennes van het Nederlandse toneel. Haar vitaliteit tot op hoge leeftijd stelt een afscheid van het theater steeds uit.

Afscheid: Ondanks dat ze ouder en ouder wordt, pakt Dresselhuys toch steeds weer nieuwe stukken op met mooie "oude vrouwenrollen', zoals Herfst in Riga, Leocadia Harold en Maude en Hoog Tijd. Als ze in 1987 tachtig wordt schrijft Paul Haenen in opdracht van de actrice zelf en haar dochter Petra het tragi-komische 'Een bijzonder prettig vergezicht'. Tien jaar later is Haenen de aangever in een paar avonden waarop Dresselhuys terugkijkt op haar loopbaan.

Stiekem: Mary Dresselhuys wordt op 22 januari 1907 geboren in Tiel in een milieu en omgeving waar volgens haar eigen zeggen bijna niemand in toneel geïnteresseerd is. Op het gymnasium speelt ze haar eerste rollen. De vakanties bij haar grootmoeder in Den Haag gebruikt ze om toneel te zien, tussen haar veertiende en haar negentiende zo'n tweehonderd stukken. Na een halfjaar op een Engelse kostschool doet ze stiekem voor haar ouders en met succes toelatingsexamen voor de Toneelschool in Amsterdam. Na haar eindexamen in 1929 speelt Dresselhuys onder Cor van der Lugt Melsert haar eerste rol in 'Men trouwt geen meisjes zonder geld'. Twee jaar later gaat ze over naar het Centraal Tooneel, waar ze tot 1945 blijft. In die periode maakt ze 's zomers uitstapjes naar het cabaret van Cor Ruys.

Van den Ende: Verbintenissen met vele gezelschappen volgen: het Residentie Tooneel (1945-47), Comedia (1945-50), Haagse Comedie (1948-49), Gezelschap Guus Oster (1949-50), Nederlandse Comedie (1950-63 en 1966-68), Ensemble (1963-66), Centrum (1967/68) en het Publiekstheater (1975/76). Vanaf eind zestiger jaren staat ze veel meer in vrije produkties, de laatste twintig jaar veelal met producent Joop van den Ende. Hem omschrijft ze als "een parel voor mij, gewoon de zoon die ik nooit heb gehad'.

Liefde: Mary Dresselhuys trouwt drie keer. Van 1929-1933 met de acteur Joan Remmelts en van 1934-1946 met acteur Cees Laseur, uit welk huwelijk hun dochters Merel en Petra werden geboren. In 1955 trouwt ze met vlieger-auteur Adriaan Viruly ("Jons'). Hij sterft in 1986. Over haar intense huwelijk met Viruly schrijft Mary Dresselhuys een boekje met tien korte verhalen onder de titel "Jons'.

Stem: Dresselhuys, de actrice met de onnavolgbare stem, speelt rollen in alle soorten en maten maar krijgt haar reputatie als de Koningin van de Komedie. Volgens haar is de komedie een in Nederland onderschat genre. "Het moet hier altijd serieus en zwaar zijn. Daarom is tragedie hier waardevoller dan komedie', zegt ze in '87. "Ik heb niet de dramatische expansie die nodig is voor de Griekse tragedie', voegt ze daaraan toe. Anderzijds heeft zij weinig op met komische niemandalletjes. Een blijspel is volgens haar pas de moeite waard als het ook iets laat zien van de achterkant van de rol en dus een serieuze ondertoon heeft.

Koningin: De negentigste verjaardag (1997) van Dresselhuys lijkt wel een kroonverjaardag van de koningin. Kranten en rtv-rubrieken besteden er aandacht aan. In 1999 eert haar geboortestad Tiel haar met een portret. Het kunstwerk hangt in het uit 1562 daterende Ambtmanshuis, waar Dresselhuys' moeder werd geboren.

Nuchter: Dresselhuys blijft zelf nuchter onder het feit dat ze een instituut is geworden. Tegen De Telegraaf zegt ze in januari 1996: "Wat een acteur kan, of kon, is na zijn dood helemaal weg. Nog even blijf je hangen in de herinnering van de mensen die je gezien hebben. Zijn die ook dood, dan ben je voorgoed vergeten. Onze kunst verglijdt zo verschrikkelijk. Het enige dat telt is: kun jij nu, vanavond, de zaal in je handpalmen krijgen. Als dat lukt, is dat toch zo'n heerlijk gevoel. Nog steeds. Heerlijk gewoon.'

(Bron: ANP)