Dit is het NOVA-archief. Vind en bekijk de NOVA-reportages, dossiers, en opinie-artikelen.

Lubbers adviseert minderheidskabinet

3 aug 10

Informateur Ruud Lubbers heeft koningin Beatrix geadviseerd dat er onderhandeld moet worden over een minderheidskabinet van VVD en CDA met gedoogsteun van de PVV. In zijn eindverslag adviseert hij VVD-voorzitter Ivo Opstelten te benoemen tot informateur.


Onvermijdelijk
Wilders, Rutte en Verhagen hebben vandaag een anderhalf uur durend gesprek gehad met de informateur. Alle drie lijken de fractieleiders niet onder de indruk te zijn van de linkse kritiek over de gedoogsteun van de PVV. Volgens hen is de komst van het minderheidskabinet met gedoogsteun van de PVV onvermijdelijk. Zij willen nu snel gaan onderhandelen over een regeerakkoord.

Gedoogsteun
De Tweede Kamer komt morgenmiddag terug van het zomerreces voor een debat over de plannen voor een minderheidskabinet. De linkse partijen leggen zich bij deze variant niet neer. Ze willen dat informateur Lubbers zich houdt aan de opdracht van de koningin, die had gevraagd om te zoeken naar een meerderheidscoalitie. D66, PvdA, SP en GroenLinks riepen de Tweede Kamer terug van reces om het debat aan te vragen.

Overleg
Gisteren had informateur Lubbers overleg met de fractievoorzitters van PvdA, SP, D66, GroenLinks, ChristenUnie, SGP en Partij voor de Dieren - al dan niet telefonisch. Rutte, Verhagen en Wilders waren vandaag bij Lubbers om te praten over de resultaten van de gesprekken die Lubbers gisteren met de andere fractieleiders voerde.

Verbazing
D66-leider Alexander Pechtold heeft zijn "verbazing en ontsteltenis" kenbaar gemaakt aan Ruud Lubbers. Pechtold heeft kritiek op de wijze waarop VVD, CDA en PVV elkaar nu lijken te gaan vinden in een minderheidskabinet. "Ik heb de informateur erop gewezen: laten we ons aan de spelregels houden". Pechtold heeft in het gesprek met Lubbers ook aangegeven waarom dit minderheidskabinet volgens hem geen goede zaak is: "Dit kabinet is niet stabiel en heeft geen meerderheid in de Eerste Kamer, het gaat hervormingen niet doorvoeren, het polariseert en dit is slecht voor het aanzien in het buitenland".

Meerderheidsvariant
Fractievoorzitter Femke Halsema van GroenLinks vindt dat de wens van de VVD, PVV en het CDA voor een rechts minderheidskabinet nu niet gehonoreerd mag worden. Informateur Ruud Lubbers moet wat haar betreft aan de koningin laten weten dat een rechts meerderheidskabinet niet gevormd kan worden en dat nu eerst andere meerderheidsvarianten grondig onderzocht moeten worden. Een gewoon kabinet met een meerderheid in de Tweede Kamer heeft wat Halsema betreft de voorkeur vanwege de politieke stabiliteit en gezien de moeilijke economische situatie.

Regeerakkoord
SP-leider Emile Roemer meldde vanmorgen aan Lubbers dat hij samen met PvdA-leider Job Cohen en GroenLinks-leider Femke Halsema een alternatief regeerakkoord wil schrijven en dat voorleggen aan de CDA-achterban. Die kan dan kiezen tussen regeren met de VVD met gedoogsteun van de PVV of een centrum-links kabinet. Roemer pleit al langer voor een kabinet van PvdA, CDA, SP en GroenLinks, dat een nipte meerderheid van 76 zetels zou hebben.

Midden
Job Cohen wil graag praten met Emile Roemer over mogelijke meerderheidskabinetten praten. Of Cohen ook bereid is uiteindelijk samen met de SP en GroenLinks een alternatief regeerakkoord te schrijven, zoals Roemer voorstelt, laat de PvdA-leider in het midden.

Discutabel
Roemer noemt de keus voor een minderheidskabinet in democratisch opzicht discutabel, omdat verschillende meerderheidskabinetten nog niet zijn onderzocht. "Dit is een staatsrechtelijke kikvorssprong waar menig democraat zijn wenkbrauwen bij zal fronsen. Een rechts kabinet legt de macht bij Wilders en maakt besturen moeilijk omdat de PVV ieder besluit kan dwarsbomen. Wilders wil scoren zonder mee te spelen, het CDA rekt de regels van het spel op om dit mogelijk te maken."

Samenwerking

De wens om verder te onderhandelen over een minderheidskabinet was het resultaat van een week lang informele gesprekken op een geheime locatie tussen VVD-leider Mark Rutte, PVV-leider Geert Wilders en CDA-fractievoorzitter Maxime Verhagen. Vrijdagmiddag kregen ze steun van hun fracties, al moest de CDA-fractie daar wel drie uur over vergaderen. Daar ligt samenwerking met Wilders moeilijk.

Islam
In een gezamenlijke verklaring stellen Rutte, Wilders en Verhagen dat ze het niet eens zijn over de vraag of de islam een religie is of een politieke ideologie. Daarom kunnen CDA en PVV niet samen in één kabinet zitten. Maar ze accepteren dat meningsverschil en het belemmert daardoor de vorming van een minderheidskabinet niet. "Er is echter veel wat partijen bindt: het sterker, veiliger en welvarender maken van Nederland is daarbij het gemeenschappelijke doel en uitgangspunt", aldus de drie in hun verklaring.

Bezuinigen
VVD en CDA zullen in het 'gedoogakkoord' wensen van de PVV honoreren, zoals op het gebied van immigratie, integratie en asiel, veiligheid en ouderenzorg. De PVV zal de afspraken over 18 miljard aan bezuinigingen steunen.

Premier
Rutte maakte de plannen voor een minderheidskabinet vrijdag bekend nadat hij, Wilders en Verhagen informateur Lubbers op de hoogte hadden gesteld. Hij gaf aan dat hij ook bij een minderheidskabinet de beoogd premier is voor de VVD. Rutte heeft na de verkiezingen altijd gezegd dat een rechts kabinet zijn eerste wens was; voor Wilders geldt hetzelfde. Verhagen had liever een middenkabinet van VVD, PvdA en CDA gehad, maar dat is volgens hem geblokkeerd door PvdA-leider Job Cohen.

Verschillen
Verhagen vertrouwt erop dat gedoogsteun van de PVV een politieke samenwerking oplevert die stabiel is, ondanks de verschillen tussen CDA en PVV. Hij zei ervan overtuigd te zijn dat de onderhandelingen kunnen leiden tot een regeerakkoord dat recht doet aan de CDA-beginselen rond de vrijheid van godsdienst en van onderwijs. De partijen zullen "elkaars verschillen niet verdoezelen, maar accepteren", aldus Verhagen.

Betrouwbaar
Een minderheidskabinet zou een unicum zijn voor Nederland, maar is in Denemarken al sinds 2001 goed gebruik. Wilders had voor de verkiezingen al gehint op gedoogsteun van zijn partij aan een samenwerking van VVD en CDA. "We zullen ons betrouwbaar tonen en dit kabinet op punten die in het regeerakkoord staan niet naar huis sturen", zei Wilders vrijdag.

 
 

Extra Informatie

  •  
  •  

Het NOVA Archief

Vind en bekijk de reportages die zijn uitgezonden in NOVA in het NOVA-archief.

NOVA Archief