VS vijftig jaar in Midden-Oosten

Vijftig jaar militaire inmenging door VS in Midden-Oosten.

Tot woede van vele Arabische landen mengt de VS zich in zaken die 'de yankees niet aangaan'. 'Onwettig' en 'ze hebben er niets te zoeken', zo is de mening van tegenstanders van de oorlog die onder de naam 'Iraqi Freedom' wordt gevoerd in Irak. Maar de inmenging van Amerika is niets nieuws. De laatste vijftig jaar greep het land op militair gebied regelmatig in.

Voor die tijd was het Groot-Brittannië dat zijn invloed liet gelden in de regio, maar het wereldrijk van de Britten in het Midden-Oosten stortte steeds verder in. Het jaar 1952 lijkt een breekpunt. Dan smeden Amerikaanse en Britse agenten plannen om de Iraanse premier Mossadeq ten val te brengen, omdat hij oliemaatschappijen heeft genationaliseerd. De VS neemt op dat moment definitief de militaire rol over van de Britten. Een overzicht van Amerikaanse inmenging in en rond het Midden-Oosten.

1953: VS en Groot-Brittannië brengen hun gesmede plan ten uitvoer en brengen de Iraanse premier Mossadeq in Iran ten val.

1958: Op verzoek van de Libanese regering, die wordt gedomineerd door de christelijke minderheid, gaan ongeveer 14.000 Amerikaanse militairen naar Libanon. De opstand van de islamitische oppositie wordt op een gewelddadige manier neergeslagen.

1967: Wanneer Israël de buurlanden aanvalt (Zesdaagse Oorlog), geeft de VS militaire steun. Na de oorlog doen de Amerikanen hun best om het uitvoeren van resolutie 242 van de Veiligheidsraad tegen te houden. In deze resolutie staat dat Israël zich moet terugtrekken.

1970: Iraanse troepen onderdrukken in Oman een opstand die zou worden gevoerd door marxisten. Amerikaanse adviseurs staan de troepen bij.

1973: Amerika steunt Israël in de Grote-Verzoendagoorlog en voorkomt een Egyptisch-Syrische overwinning.

1973: Hulp van de VS aan Koerdische opstandelingen in Irak. De Koerdische strijders in Irak worden in 1975 weer door de Amerikanen in de steek gelaten, wanneer Irak en Iran een akkoord sluiten over de kwestie.

1979: Amerika probeert het regime van de sjah van Perzië te redden of te vervangen door een militair regime, maar faalt. Ook een reddingsactie van Amerikanen die door het nieuwe Khomeini-regime zijn gegijzeld, loopt uit op een mislukking.

1979-1992: Strijders in Afghanistan ontvangen voor ruim 3 miljard dollar steun.

1980: Een Italiaans passagiersvliegtuig wordt boven de Middellandse Zee neergehaald door een Amerikaanse raket, die waarschijnlijk was bedoeld voor de in de buurt vliegende Libische leider Khadaffi.

1980: Irak begint een oorlog tegen Iran. De VS is tegenstander van resoluties in de Veiligheidsraad die deze aanval veroordelen. Amerikanen steunen Irak meer en meer.

1982: Tijdens de Israëlische aanval op Libanon zijn Amerikaanse mariniers betrokken bij evacuatie van PLO-strijders uit Beiroet. Ook hebben ze een aandeel in de strijd van christelijke milities tegen andere groepen in Libanon.

1986: Met bombardementen op Libië neemt de VS wraak voor de veronderstelde betrokkenheid van Libië bij terroristische aanslagen.

1987/88: De VS ziet dat Iran de oorlog tegen Irak dreigt te winnen en stuurt militaire steun, waaronder marineschepen. Een groot deel van de Iraanse marine wordt vernield.

1990/91: De VS leidt de strijd tegen Irak als dit land Koeweit bezet. Amerika roept op tot een opstand tegen het regime van dictator Saddam Hoessein, maar laat vervolgens de opstandelingen in de steek. Samen met Groot-Brittannië stelt de VS no-fly-zones in. Regelmatig worden bombardementen uitgevoerd. Zo lang Irak niet ontwapent, blijven sancties van kracht.

1993: Irak komt onder vuur te liggen van Amerikaans raketaanvallen als vergelding voor veronderstelde betrokkenheid bij een moordaanslag op president Bush sr.

1998: Zware bombardementen op Irak door de Amerikanen en Britten omdat Irak weigert te ontwapenen.

2001/2002: De VS grijpt in met zware bombardementen in Afghanistan. Hamid Karzai wordt door de Amerikanen aangesteld als nieuwe leider van het onherbergzame land. Zijn bewind wordt gesteund.

2003: De VS start samen met de Britten een oorlog in Irak omdat het land weigert openheid te geven over massavernietigingswapens. Na nauwelijks een maand is het Iraakse bewind gevallen, maar leider Saddam Hoessein is spoorloos en er worden geen massavernietigingswapens gevonden.

2003: De Amerikaanse president Bush, de Israëlische premier Sharon en de nieuwe Palestijnse leider Abbas bereiken een akkoord over een 'routekaart' die de basis moet vormen voor een herindeling van de Palestijnse en Israëlische gebieden. Het is belangrijke nieuwe stap naar vrede.