De rol van de AIVD in Mabelgate
23 okt 03
Had de AIVD eerder moeten weten dat Mabel Wisse Smit loog over haar verleden? Een overzicht van de activiteiten van de AIVD.
Nadat Mabel Wisse Smit en prins Friso bekendmaken dat ze hebben gelogen tegen de regering over de relatie
van Mabel met Klaas Bruinsma gaat het onderzoek van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst een grote
rol spelen in de politiek.
Vriendschap
De AIVD stelt premier Kok op de hoogte van het feit dat Mabel topcrimineel Klaas Bruinsma kende, als in
augustus 2001 bekend wordt dat Friso een relatie heeft met Mabel. Omdat er nog geen sprake is van een
verloving besluit de regering dat er geen verder onderzoek nodig is.
Bij de begrafenis van prins Claus in oktober 2002, blijkt dat Mabel Wisse Smit behoort tot de intimi van de
koninklijke familie. Premier Balkenende vraagt de AIVD om onderzoek te doen naar Mabel. Hierop begint de AIVD
een onderzoek waarbij ze alleen naslag doet in haar eigen dossiers. Hieruit concludeert zij dat Mabel geen
gevaar vormt voor de staatsveiligheid.
Aankondiging
In verband met de aanstaande verloving van Friso en Mabel vraagt Balkenende op 17 juni 2003 opnieuw aan de
AIVD om onderzoek naar eventuele belemmeringen voor het huwelijk. De AIVD bekijkt weer alleen haar eigen
dossiers en stelt dat er geen problemen zijn.
Balkenende besluit na nadere gesprekken met het paar samen en met Mabel apart dat de AIVD toch verder
onderzoek moet doen naar de relatie tussen Mabel en Klaas Bruinsma. Dit keer bekijkt de AIVD ook de dossiers
van andere diensten, zoals bijvoorbeeld van justitie. Twee dagen later al concludeert de AIVD wederom dat er
geen problemen zijn. Koningin Beatrix maakt daarop op 30 juni 2003 de verloving van prins Friso en Mabel
Wisse Smit bekend.
In een media barst de storm over het verleden van Mabel los als Peter R. de Vries in zijn uitzending van 2
oktober Charlie de Silva opspoort. Deze voormalige lijfwacht van Klaas Bruinsma zegt dat Mabel en Klaas een
liefdesrelatie zouden hebben gehad. Mabel blijft dit ontkennen in een fax aan Peter R. de Vries, maar geeft
wel te kennen dat zij wel eens op de boot van Bruinsma, de Neeltje Jacoba, heeft geslapen. De week daarna
blijft het onderwerp Mabel de media beheersen.
Geen toestemmingswet
Op 9 oktober schrijven Mabel en Friso plotseling in een brief aan premier Balkenende dat zij afzien van het
vragen van toestemming voor hun huwelijk. De regering steunt die beslissing en Balkenende geeft Balkenende
aan dat het paar hem in juni "onvolledige en onjuiste" informatie heeft gegeven. Meteen daarna rijzen er tal
van vragen in de politiek. Waarom wist de AIVD niet wat Peter R. de Vries en de media wel konden uitzoeken?
Premier Balkendende vertelt in NOVA dat de AIVD te maken heeft met beperkingen in haar onderzoeksmethoden.
Later verklaart hij dat het onderzoek van de AIVD "adequaat en tijdig" was.
Naar aanleiding van Mabelgate vindt er op 23 oktober een debat in de Tweede Kamer plaats. De Kamer zet
vraagtekens bij de kwaliteit van het onderzoek vlak voor de verloving. Ze vraagt zich af of er op dat moment
deen groter onderzoek had moeten plaatsvinden.