Dit is het NOVA-archief. Vind en bekijk de NOVA-reportages, dossiers, en opinie-artikelen.

Afscheiding Jordaanoever voor Internationaal Gerechtshof

19 feb 04

Het Internationaal Gerechtshof houdt vanaf maandag 23 februari hoorzittingen over de juridische kant van de afscheidingen die Israël op de Westelijke Jordaanoever bouwt.

Het hof heeft eerder schriftelijke opinies en uiteenzettingen ontvangen. De Algemene Vergadering van de VN heeft het hof om een advies gevraagd.

Het project, waarvan de uiteindelijke omvang nog niet bekend is, vordert gestaag in het noorden en westen van de Westelijke Jordaanoever. Het moet volgens Israël de joodse staat tegen terroristen beschermen. Daarom worden de soms acht meter hoge muren en afrasteringen aangeduid met 'veiligheidshek'.

De bouw heeft grote gevolgen voor een aanzienlijk deel van de Palestijnse bevolking, die op verscheidene plaatsen in een ommuurdgetto komt te wonen, vrijwel zonder toegang tot bestaansbronnen en met geringe bewegingsvrijheid. Op aandringen van joodse kolonisten poogt de Israëlische regering zoveel mogelijk nederzettingen binnen de muur te houden, wat de beveiliging daarvan vereenvoudigt.

Israël bouwt de afscheidingen op onteigende Palestijnse grond. Zo voegt het grote stukken land en cruciale waterwingebieden bij zijn grondgebied. De Palestijnen spreken net als de VN van feitelijke annexatie en een opsluiting van Palestijnen in getto's. Zij spreken bij voorkeur van 'apartheidsmuur'.

De termen die de twee partijen graag gebruiken, dekken beide de lading niet. De muur biedt geen garanties tegen zelfmoordaanslagen.Ze dient in de praktijk, door zijn grillige traject, ook andere doelen. Israëlische veiligheidsdiensten zelf hebben geklaagd dat de meeste terroristen die zich in Israël hebben opgeblazen, door controleposten zijn gekomen en niet door landerijen het land zijn binnengeslopen.

Een 'apartheidsmuur' is het evenmin. De blanke minderheid inZuid-Afrika had talloze administratieve hindernissen opgeworpen voor inwoners van niet-blank en daarmee in haar visie lager allooi. Maar zij heeft nooit overwogen draconische afrasteringen op te richten.

Een juiste benaming zou afscheiding kunnen zijn. Die term omvat twee belangrijke kenmerken waar het Internationaal Gerechtshof mee te maken heeft. Enerzijds gaat het letterlijk om een afscheiding tussen Israëlisch bestuurd gebied en Palestijnse enclaves. Zij kan zo een militair noodzakelijke barrière zijn tegen aanvallen. Israël heeft panden en grond die Palestijnen voor dit bouwproject hebben moeten afstaan, op grond van "een militaire noodzaak'' onteigend. Anderzijds is het volgens waarnemers, zoals de Zuid-Afrikaanse speciale VN-rapporteur voor de mensenrechten John Dugard, de facto een politieke en bestuurlijke afscheiding. Veroverd land wordt bij het land van de veroveraar gevoegd. Dat is in feite "eenonrechtmatige daad van annexatie''.

Met het 'veiligheidshek' scheidt Israël land en waterbronnen uit het bezet gebied voor eigen gebruik af. Het gaat om grond die het reeds lang begeert, bijvoorbeeld Oost-Jeruzalem of de waterbronnen rond Qalqilya. Met of zonder voorbedachten rade schendt Israël zo volgens velen niet alleen het internationaal recht, maar ook de akkoorden die het zelf met de Palestijnen heeft gesloten.

De Palestijnen zijn mede daarom zo gebrand op deze zaak en vooral de media-aandacht die hij oplevert. Zij vrezen dat met de afrasteringen hun toekomst definitief in ommuude getto's wordtgegoten en dat onderhandelingen verder zinloos zijn. Israël heeft talrijke VN-resoluties naast zich neergelegd en een advies van dit hof is niet eens bindend. Maar de Palestijnen grijpen elke strohalm aan.

Het gaat niet slechts om het lot van meer dan 200.000 Palestijnen die hun huis, baan, water, land of bewegingsvrijheid kwijtraken. De afscheidingen lijken verdacht veel op een Israëlische opdeling van de bezette gebieden, waarbij de Palestijnen het straks met wat getto's op de Jordaanoever moeten doen.

Dat zou Sharons woorden van dertig jaar terug profetisch maken. Toen een kleinzoon van de Britse staatsman Churchill de roemruchte generaal Sharon in 1973 vroeg naar wat er met de Palestijnen moest gebeuren, kreeg hij als antwoord: "We maken een pastramisandwich van ze. We zetten ze tussen lagen van joodse nederzettingen en niemand, de VN niet en de VS niet, krijgen ze over 25 jaar meer los.''

(Bron: Clemens Ingwersen, ANP)

 
 

Extra Informatie

  •  
  •  

Het NOVA Archief

Vind en bekijk de reportages die zijn uitgezonden in NOVA in het NOVA-archief.

NOVA Archief