Opnieuw kans op levenslang voor Volkert van der G.

De rechtbank in Amsterdam wilde er eerder dit jaar niet aan en legde na een eis tot levenslang achttien jaar celstraf op aan Volkert van der G., wegens de moord op Pim Fortuyn. In hoger beroep hield het openbaar ministerie (OM) voet bij stuk en eiste opnieuw levenslang.

Vrijdag moet blijken of het gerechtshof daarvoor voldoende argumenten en rechtvaardiging ziet. De kans bestaat dat het hof geen einduitspraak doet, maar een tussenarrest wijst, waarin het opdracht geeft tot nader gedragskundig onderzoek van Van der G.

In hoger beroep heeft advocaat-generaal I. van Asperen de Boer betoogd dat Van der G., onlangs 34 jaar geworden, zich schuldig heeft gemaakt aan een politieke moord. "Dat het verkiezingsproces is verstoord, is evident. Een belangrijke politieke factor, zo niet de belangrijkste, is immers vlak voor de verkiezingen door de verdachte uitgeschakeld'', aldus de aanklaagster.

Harderwijker Van der G., die in Fortuyn een groeiend gevaar voor de zwakkeren in de samenleving zag, heeft in de ogen van het OM "het meest ondemocratische gedaan dat denkbaar is, onder het mom van bescherming van de democratische rechtsstaat.'' De moord op Fortuyn op 6 mei 2002 op het Mediapark in Hilversum had, zei Van Asperen de Boer, "een aardbeving'' tot gevolg. "De naschokken zijn nog voelbaar in de samenleving.''

Levenslange verwijdering uit de maatschappij is de enige straf die recht doet aan de gevoelens die de moord in de samenleving heeft veroorzaakt, vindt de advocaat-generaal. De op een na zwaarste straf, twintig jaar, schiet wat dat betreft tekort, want in de praktijk betekent twintig jaar dertien jaar zitten. En dat doet onvoldoende recht aan de gevoelens van "de nabestaanden en de rest van Nederland''.

Het motief van Van der G. is volgens Van Asperen de Boer beslist geen reden tot het opleggen van een lagere straf. De aanklaagster zei zelfs dat ze hem niet geloofde. Het verhullen van een duidelijk motief rekent zij Van der G. zwaar aan en maakt naar haar smaak de verwijtbaarheid van zijn daad groter. Van der G. werd gedreven door afgunst en heeft daar een "politiek gelegenheidstintje aan gegeven'', aldus Van Asperen de Boer.

Na zijn veroordeling door de rechtbank tekende zowel Van der G. als het OM hoger beroep aan. De advocaten van Van der G., A. Franken en B. Böhler, vinden dat de politiek buiten het moordproces moet blijven. Het misdrijf moet worden gezien als een 'gewone' enkelvoudige moord, gepleegd door iemand met een blanco strafblad. In vergelijkbare zaken levert dat een straf op van maximaal zestien jaar, aldus de raadslieden.

De verdediging ziet in een aantal voor de zaak-Van der G. specifieke omstandigheden redenen de sanctie voor hun cliënt te matigen. De man zit sinds zijn arrestatie, direct na de moord, onder een uitzonderlijk streng regime gevangen. De zaak heeft zeer veel publiciteit gekregen, evenals tal van persoonlijke zaken van Van der G. Bovendien hebben politici zich openlijk met de rechtsgang bemoeid. Zo zei minister Remkes van Binnenlandse Zaken in april dat hij het in zijn ogen veel te milde vonnis van de rechtbank onbegrijpelijk vindt.

Tijdens het proces in hoger beroep maakte Van der G. voor het eerst van de gelegenheid gebruik publiekelijk spijt te betuigen. Zijn spijt gold echter "met name'' het leed dat hij de nabestaanden heeft aangedaan, hij repte niet over de daad op zich.

Van der G. deed een poging het beeld dat de media van hem hebben geschetst - kil en gevoelloos - tegen te spreken. "Dat ik mijn gevoelens niet kan uiten, wil niet zeggen dat ik ze niet heb.'' Hij meent inmiddels beter te beseffen wat hij heeft aangericht. "Ik zou dat nu nooit meer doen.''

Als er nader gedragskundig onderzoek komt, zou dat zich richten op het syndroom van Asperger, een vorm van autisme waaraan Van der G. volgens deskundigen zou kunnen lijden. Deze deskundigen hebben de verdachte niet zelf onderzocht. Deskundigen van het Pieter Baan Centrum, die een dergelijk onderzoek wel verrichtten, hebben geen Asperger bij Van der G. kunnen constateren.
(Bron: ANP)